Trumpın tariflərlə beş hədəfi – Onlardan hansı gerçəkləşdi?

Xəbər verdiyimiz kimi, ABŞ Prezidenti Donald Trump keçən həftə dünya iqtisadi düzənini və ABŞ-nin müttəfiqləri ilə olan ticarət əlaqələrini dəyişdirmək niyyəti ilə böyük bir tarif planı elan etmişdi. Lakin bu planın böyük bir hissəsi, prezidentin Çinə qarşı ticarət müharibəsi başladığı vaxtda, bir çox ölkəyə qarşı yüksək tarifləri 90 gün müddətinə dayandırması ilə "donduruldu".

Bu qismən dəyişikliklə, Trump hədəflərinə yaxınlaşdımı?

Milli.Az xəbər verir ki, "Telegraph" nəşri bununla bağlı araşdırma hazırlayıb.

Gəlin onun beş əsas məqsədini və indiyə qədər necə irəlilədiyini qısa şəkildə nəzərdən keçirək.

Daha yaxşı ticarət sazişləri

Trumpın dedikləri: "Onillərdir ki, ölkəmiz həm dost, həm də düşmən ölkələr tərəfindən soyulub".

Trumpın ilkin ticarət planı şok edici bir zərbə oldu və hər kəsə 10% əsas tarif tətbiq edərək, 60 ölkəyə əlavə "qarşılıqlı" tariflər tətbiq etməklə, dünya ticarətinin qlobal qaydalarını dəyişdirdi.

Ağ Ev prezidentə 75-dən çox dünya liderinin sazişlər təklif edib və ticarət güzəştləri təklif etməyə çalışdıqlarını tez bir zamanda açıqladı.

Bundan əlavə, ABŞ Cənubi Koreya və Yaponya ilə ticarət danışıqları aparır. Tərəfdaş ölkələrin Trumpla bir anlaşma əldə etmək üçün 90 günü var və bu zaman sayılı günlər gedir. Lakin, danışıqların getməsi, prezidentin bu səylərdən bir şey əldə etmə şansının olduğunu göstərir.

Amerika sənayesinin artımı

Trumpın dedikləri: "Biz yerli sənaye bazamızı bərpa edəcəyik".

Trump onillərdir ki, tariflərin "ədalətsiz" xarici rəqabətdən qorunmaqla ABŞ istehsal bazasını bərpa etmək üçün effektiv bir yol olduğunu söyləyir. Bəzi fabriklər mövcud obyektlərində istehsalı artıra bilər, lakin daha əhəmiyyətli səylər vaxt aparır. Və iş dünyasının liderləri, "istehsal xəttlərini bərpa etmək" və ABŞ-də yeni fabriklərə sərmayə qoymaq istəyirlərsə, oyunun qaydalarının nisbi sabit olduğunu bilmək istəyəcəklər. Ancaq prezidentin son həftələrdə etdiyi tarif dəyişiklikləri əsasən davamlı deyil, BBC-nin yazdığına görə, bu cür tədbirlər çox çətin və qeyri-müəyyən görünür. Hazırda tariflərin hansı səviyyələrə endiriləcəyini və hansı sənayelərin daha çox qorunacağını proqnozlaşdırmaq çətindir.

Çinlə münaqişə

Trumpın dedikləri: "Mən Çinin prezidenti Xiyə böyük hörmət bəsləyirəm, amma onlar bizə böyük üstünlük verirdilər.

Çərşənbə günü, Trumpın tarifindən sonra, bir neçə Ağ Ev rəsmisi - o cümlədən Maliyyə Naziri Bessent - prezidentin məqsədinin "harada lazım idi, ora vurmaq" olduğunu bildirdi. Onlar, ABŞ-nin ticarət problemlərinin ən böyük mənbəyinin Çin olduğunu söylədilər. Əgər Trump Çinə qarşı müharibə istədisə, o zaman bunu əldə etdi. Çərşənbə günü Trump keçmiş ABŞ liderlərini günahlandırdı, lakin Çini deyil. Bu münaqişə Trumpın istədiyi bir şeysə də, dünyanın ikinci ən böyük iqtisadiyyatı ilə müharibəyə girmək böyük risk daşıyır. Və bu mübarizədə ABŞ, öz müttəfiqlərini itirə bilər.

Gəlirlərin artması

Trumpın dedikləri: "İndi bizim növbəmiz irəliləməkdir, bununla da trilyonlarla dollar vergi azaldılması və milli borcun ödənməsi üçün istifadə olunacaq".

Keçən ilki prezidentlik kampaniyasından sonra Trump tətbiq etdiyi tariflərin böyük məbləğlərdə pul gətirəcəyini və bu vəsaitlərin büdcə kəsirini azaltmaq, vergi azalmalarını maliyyələşdirmək və yeni dövlət proqramlarına sərf olunacağını tez-tez qeyd etmişdi. Keçən ilki qeyri-partizan Tax Foundation araşdırması Trumpın tətbiq etdiyi 10% universal tarifin növbəti 10 il ərzində 2 trilyon dollar yeni gəlir gətirəcəyini təxmin etdi. Bununla belə, vergi azalmaları üçün dövlət xərcləri təxminən 5 trilyon dollar təşkil edəcək. Trump daha çox tarif gəliri istəyirdi, əgər o, bazar tarifləri və müəyyən idxallara əlavə vergi tətbiq etməyə davam edərsə, bu gəlirləri əldə edəcək - ən azından amerikalılar daha çox yerli istehsala keçənə qədər.

Amerikalı istehlakçılar üçün aşağı qiymətlər

Trumpın dedikləri: "Nəticədə, daha çox istehsal ölkədə olacaq və bu, daha güclü rəqabət, istehlakçılar üçün daha aşağı qiymətlərə səbəb olacaq. Bu, ABŞ üçün həqiqətən qızıl dövr olacaq. Lakin iqtisadçılar, yeni tariflərin istehlakçı qiymətlərini artıracağını bildirirlər, çünki tariflər idxal qiymətləri ilə əlaqəlidir və nəticədə ABŞ-də istehsal olunan məhsulların qiymətində daha az rəqabət yaranacaq. Tax Foundation keçən ilki hesabatında, 10% universal tarifin birinci ildə amerikalı ailələr üçün orta hesabla 1,253 dollar artım yaradacağını təxmin etdi.

İqtisadçılar, aşağı gəlirli amerikalıların ən çox təsirlənəcəyini də xəbərdar edirlər.

Kənan
Milli.Az