Neyron sinir sisteminin əsas funksional vahididir və beynin, onurğa beyninin və periferik sinir sisteminin fəaliyyətini təmin edən xüsusi hüceyrədir. Neyronlar elektrik və kimyəvi siqnalları ötürərək informasiya mübadiləsini həyata keçirirlər. Onlar bir-biri ilə sinapslar vasitəsilə əlaqə qurur və bu yolla müxtəlif reflekslər, hisslər, düşüncə və yaddaş kimi mürəkkəb funksiyaları təmin edirlər.
Neyronların əqli geriliklə əlaqəsi var
Əqli gerilik neyronların quruluşu və funksiyası ilə birbaşa əlaqəlidir. Əqli geriliyin əsas səbəblərindən biri beynin neyronlarının düzgün inkişaf etməməsi, onların sayı, forması və funksiyasındakı pozğunluqlar, sinir əlaqələrinin (sinapsların) zəif qurulması və ya zədələnməsidir. Neyronların informasiya ötürmə qabiliyyətindəki çatışmazlıqlar, sinir impulslarının zəif işlənməsi və ya ötürülməsi əqli inkişafın ləngiməsinə səbəb ola bilər. Bundan əlavə, genetik mutasiyalar, doğuşdan əvvəl və sonra beyin zədələnmələri, infeksiyalar, oksigen çatışmazlığı və digər nevroloji problemlər də neyronlara mənfi təsir edərək əqli geriliyə yol aça bilər.
Neyronları necə inkişaf etdirmək olar?
Neyronları inkişaf etdirmək və beyin fəaliyyətini gücləndirmək üçün müxtəlif üsullar mövcuddur. İlk növbədə sağlam həyat tərzi və intellektual fəaliyyət neyronların inkişafına və yeni sinapsların yaranmasına kömək edir. Beyin məşqləri, yəni mütəmadi olaraq oxumaq, yeni biliklər öyrənmək, musiqi aləti çalmaq, yeni dil öyrənmək və ya riyazi tapşırıqlar həll etmək neyronlar arasındakı əlaqələri gücləndirir. Fiziki aktivlik, xüsusilə aerobik məşqlər qan dövranını artıraraq beyinə daha çox oksigen və qida maddələrinin çatmasını təmin edir ki, bu da neyronların sağlam qalmasına və yeni sinir hüceyrələrinin yaranmasına kömək edir.
Düzgün qidalanma da neyronların inkişafında mühüm rol oynayır. Omega-3 yağ turşuları (balıq, qoz, kətan toxumu), antioksidantlarla zəngin meyvə və tərəvəzlər, B qrupu vitaminləri və sağlam yağlar beyin funksiyalarını gücləndirir. Stresin idarə olunması və kifayət qədər yuxu da beynin bərpası və yeni neyron əlaqələrinin qurulması üçün vacibdir. Bundan əlavə, sosial fəaliyyətlərdə iştirak etmək, meditasiya və zehni rahatlaşdıran fəaliyyətlər neyronların funksiyasını yaxşılaşdıraraq onların daha uzun müddət sağlam qalmasına kömək edir.
İsmayıl
Milli.Az