Neyrofizioloqlar qocalıq demensiyasının yaranmasında hidrogen-sulfidin rolunu dəqiqləşdiriblar

Siçovullar üzərində aparılan təcrübə göstərib ki, beyin toxumalarında hidrogen-sulfidin toplanması onların neyronlarının qıcıqlanmasını artırıb. Bu, demensiyanın yaranmasını sürətləndirir. Tədqiqatın nəticələri "Scientific Reports" jurnalında dərc edilib.

Milli.Az AZƏRTAC-a istinadən bildirir ki, tədqiqatın müəlliflərindən biri, Redinq Universitetinin dosenti Mark Dallasın sözlərinə görə, hidrogen-sulfid neyronların elektrik aktivliyinin tənzimlənməsində mühüm rol oynayan kalium kanallarının normal işini pozur. Əgər bu kanallar bağlanırsa, hüceyrələr hiperhəyəcan durumuna keçir.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, təxminən 50 milyon insan qocalıq demensiyasından əziyyət çəkir və hər il onların sayı artır. Bunun başlıca səbəbi Altsheymer xəstəliyidir. Lakin demensiyanın 30 faizi digər neyrodegenerativ xəstəliklərlə və beyinin fəaliyyətində pozulmalarla bağlıdır.

Ötən əsrin sonunda neyrofizioloqlar müşahidə ediblər ki, demensiya zamanı qocaların beyin toxumalarında adətən böyük miqdarda hidrogen-sulfid toplanır.

Dallas və onun həmkarları bu qazın hippokampın (insan və heyvan beyinlərində əsas yaddaş mərkəzi) neyronlarına necə təsir etdiyini araşdırıblar. Alimlər bu hüceyrələrin qida mühitinə müxtəlif konsentrasiyada hidrogen-sulfid əlavə edərək, neyronların elektrik aktivliyinin və ion kanallarının işinin necə dəyişdiyini müşahidə ediblər. Məlum olub ki, hidrogen-sulfidin konsentrasiyasının dəyişməsi neyronlar arasında oyadıcı elektrik siqnallarının ötürülməsi ilə bağlı olan kalium ion kanallarından birinə xüsusən güclü təsir göstərib. Hidrogen-sulfid nə qədər çox olubsa, neyronlar da bir o qədər sürətlə zahiri qıcıqlandırıcılara reaksiya verib.

Alimlər kalium kanallarının işinə nəzarət edən KCNB1 geninin strukturunun modifikasiya ediləcəyi halda da nə baş verəcəyini yoxlayıblar. Bu dəyişiklik nəticəsində kalium kanalları qaz molekullarına reaksiya göstərməyi dayandırıb.

Dallas və onun həmkarları ümid edirlər ki, gələcək tədqiqatlar nəticəsində demensiyanın qarşısını ala biləcək yeni dərmanlar yaratmaq mümkün olacaq.

Milli.Az