Avtomatlaşdırılmış pensiya təminatı: pensiyaçılara bəxş edəcəkmi xoşbəxt həyatı?...

Yaxşı təqaüd alan baba-nənənin üzü ağ, başı uca olur

Qanuni əmək fəaliyyəti ilə məşğul olan, əlavə heç bir yerdən qazancı olmayan hər bir kəsin ən böyük arzusu pensiyaya çıxdıqdan sonra, heç kimə möhtac olmadan alacağı təqaüdün hesabına rahat və firavan yaşamaqdır. Həqiqətən də insan pensiya dövründə işlədiyi illərdə çəkdiyi zəhmətin layiqli qiymətini alanda, bəhrəsini görəndə, necə deyərlər ikinci cavanlığın yaşayır. Yaxşı təqaüd alan baba-nənə həmişə üzü ağ, başı uca gəzir, öz halal puluna dolanır, yeri gələndə hələ övladlarına da maddi yardım edir, nəvə-nəticələrinə istədikləri hədiyyələri ala bilir. Təqaüdçülərə bu xoşbəxtliyi isə müasir  sığorta-pensiya sistemi verə bilər.

Son illər sığorta-pensiya sahəsində uğurlu islahatlar aparılır

Respublikamızda son illər sığorta-pensiya sahəsində aparılan uğurlu islahatlar, həyata keçirilən tədbirlər vətəndaşların pensiya təminatına bağladıqları ümidlərin doğruladacağına inam yaradır. 2001-ci ildə qəbul olunmuş Azərbaycan Respublikasında Pensiya İslahatı Konsepsiyası əhalinin sosial müdafiəsinin və layiqli həyat səviyyəsinin təmin olunması baxımından çox mühüm addım oldu və sığorta-pensiya sisteminin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmasını vacib məsələ kimi qarşıya qoydu.  2006-cı ildən etibarən ölkəmizdə əmək pensiyasının - baza, sığorta və yığım hissələrindən ibarət üçpilləli sistemi işə salınıb, icbari sosial sığortanın idarəedilməsi,  vətəndaşların fərdi uçotunun aparılması və pensiya məsələləri vahid mərkəzdə - Dövlət Sosial Müdafiə Fondunda cəmləşdirilib.

Sığorta-pensiya sistemi avtomatlaşdırılır

Hazırda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "2009-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında sığorta-pensiya sisteminin inkişafına dair Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi haqqında" sərəncamının icrası ilə əlaqədar pensiya təyinatının avtomatlaşdırılması istiqamətində işlər sürətlə davam etdirilir. Avtomatlaşdırılma prosesi informasiya cəmiyyəti quruculuğu çərçivəsində "Elektron hökumət" prinsiplərinə uyğun aparılır. Müasir informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının  geniş imkanlarından istifadə edərək sığorta-pensiya sahəsində əhali üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən xidmətlər elektron formaya keçirilir, inzibati idarə etmə fəaliyyəti avtomatlaşdırılır, əməliyyatlara məmur təsiri minimuma yendirilir. Bütün bunlar  pensiya təminatı sistemində bürokratik əngəllərin aradan qaldırılmasına, işin keyfiyyətinin və şəffaflığının artırılmasına zəmin yaradır. Artıq təqaüdlərin plastik kartlarla ödənilməsi tam tətbiq edilib, pensiyaçılar yaşadığı ünvandan asılı olmayaraq, respublikamızın istənilən yerində bankomatlar vasitəsilə öz pullarını çox rahatlıqla ala bilirlər.

Pensiya kalkulyatoru işə salınıb

Sığorta-pensiya sisteminin avtomatlaşdırılması pensiyaçıların problemlərini xeyli azaldıb. Bu gün DSMF-in rəsmi internet portalında (www.sspf.gov.az) sığorta-pensiya sahəsi ilə bağlı operativ elektron xidmətlər göstərilir. Bu xidmətlərdən ən yenisi və maraqlısı "Pensiya kalkulyatorudur". İstənilən şəxs DSMF-in internet saytında sağ tərəfdə  yerləşən "Pensiya kalkulyatoru" bölməsinə daxil olmaqla özünün və ya yaxın adamının pensiyasını hesablaya bilər. Hesablama qaydası interaktiv rejimdə çox sadədir, kalkulyatordakı sol qrafalara müvafiq olaraq 2006-cı ilə qədər olan iş stajı, həmin ildən bəri hər il üçün hesablanmış əmək haqlarının cəmi daxil edilməli və aşağıdakı "Hesabla" düyməsi basılmalıdır. Sağ tərəfdə, hesablamanın nəticəsi olaraq 2006-cı ilə qədərki pensiyanın sığorta hissəsinin məbləği, 2006-cı il də daxil olmaqla sonrakı hər il üçün pensiyanın sığorta kapitalı, yekun olaraq pensiyasının sığorta hissəsi, baza hissəsi və məbləği göstərilir.

Göründüyü kimi "Pensiya kalkulyatoru" ilə işləmək çox asandır və saytda belə xidmətin göstərilməsi olduqca təqdirəlayiq haldır. Bununla belə, bu sistemə girişi daha da sadələşdirmək olar. Belə ki, "Pensiya kalkulyatoru" bölməsinə daxil olan kimi istifadəçiyə təsdiq etmək üçün verilən - "Pensiyanızın məbləği haqqında məlumat almaq istəyirsinizmi?" sualını yığışdırmaq olar, çünki, aydın məsələdir ki, istifadəçi məlumat almaq məqsədilə bu xidmətə müraciət edib və onun təzədən seçim etməsi əlavə vaxt aparır ki, bu da internet sürəti az olan yerlərdə ləngidici təsir göstərir. Bundan sonra sosial sığorta şəhadətnaməsinin nömrəsini yığmaq da artıq vaxt itkisidir, çünki kalkulyator avtomatik deyil, onsuzda istifadəçinin sonradan daxil etdiyi verilənlər əsasında pensiyanın məbləğini hesablayır. Konfidensial xarakter daşımayan informasiyaya ikipilləli giriş operativlik baxımından səmərəli deyildir. Başqa sözlə, əgər burda məxfi fərdi informasiya verilsəydi, onda sosial sığorta şəhadətnaməsinin nömrəsinin və əlavə olaraq xüsusi kodun yığılması zəruri olardı. Yeri gəlmişkən, DSMF-in məlumatına görə belə fərdi informasiyaları özündə daşıyan elektron xidmətinin yaradılması üzərində işlər tamamlanmaq üzrədir, yeni sistemin köməyi ilə istifadəçilər gələcək pensiyalarının təmin olunmuş məbləğini müəyyənləşdirə biləcək və heç bir sənəd almadan vətəndaşlara pensiya təyin etmək mümkün olacaq. Bu sistem həm də işəgötürənlər üzərində ictimai nəzarəti gücləndirəcək, işçi özü üçün tələb olunan sosial sığorta haqlarının işəgötürən tərəfindən vaxtında və tam məbləğdə köçürülməsinə nəzarət edə biləcəkdir.  

Pensiyaçılar üçün "SMS info" xidməti yaradılıb

Bu yaxınlarda Dövlət Sosial Müdafiə Fondu tərəfindən pensiyaçıların mənafeyinə hesablanmış yeni bir "SMS info" xidmətinə start verilib. Belə ki, Bakıda, Sumqayıtda və Abşeronda yaşayan pensiyaçılar hesablarına təqaüdlərinin köçürülməsi barədə məlumatı mobil telefonlarına göndərilən SMS vasitəsilə ala biləcəklər. Bu xidmət sayəsində pensiyaçılar hesablarına pul köçürülən vaxtı dəqiq bilməklə boş yerə bankomatlara gedib-gəlməkdən azad olacaqlar. SMS xidmətinin bir üstünlüyü də var ki, DSMF sığorta-pensiya sahəsində baş verən mühüm yeniliklər, yaradılan xidmətlər, təlimatlar barədə pensiyaçıları operativ olaraq məlumatlandıra biləcəkdir. Diqqətəlayiq haldır ki, bu proseslərdə SMS haqqı pensiyaçıların deyil, DSMF-in hesabına ödəniləcəkdir. SMS xidmətindən yararlanmaq üçün təqaüdçülər öz mobil telefonlarının nömrələrini, telefonu olmayanlar isə yaxınlarından kiminsə mobil telefon nömrəsini DSMF-də qeydiyyatdan keçirməlidir.

Azərbaycan sığorta-pensiya modeli beynəlxalq arenaya çıxır

Göründüyü kimi Azərbaycanın sığorta-pensiya modelinin uğurlu nəticələri pensiyaçıları bir çox qayğılardan azad edir, onlara etibarlı pensiya təminatı verir. Fərəhli haldır ki, bu model nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlar və maliyyə institutları tərəfindən çox yüksək qiymətləndirilir və onun öyrənilməsi Dünya Bankı tərəfindən keçid dövrü ölkələrinə tövsiyə edilir. Artıq bir sıra  MDB və xarici dövlət nümayəndələri Azərbaycan sığorta-pensiya sistemi ilə tanış olmaq üçün Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna rəsmi müraciətlər edir, əməkdaşlıq üçün  respublikamıza işgüzar səfərlərdə olurlar. Bütün bunlar isə respublikamızda əhalinin sosial müdafiəsi üçün görülən işlərin beynəlxalq standartlara uyğun gəldiyini göstərir.

Vüqar Haqverdiyev
Milli.Az

Yazı, Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun "Sığorta-pensiya sistemində şəffaflığın artırılması etibarlı sosial müdafiənin əsas şərtidir" mövzusunda elan etdiyi müsabiqəyə təqdim edilir.