Ermənilər onları yemləyən əli dişlədilər

Ermənistan üçün fiasko sammiti - Rusiya mediasının bugünkü manşetlərinin baş xəbəri ancaq bunun üzərində qurulub. Bütövlükdə İrəvanda görüşün nəticəsi KTMT-nin Azərbaycana hərbi təzyiqləri ilə bağlı revanşist planını həyata keçirə bilməyən Ermənistan rəhbərliyi üçün fiasko kimi qiymətləndirilib.

Bunu Nikol Paşinyanın həm KTMT-nin Kollektiv Təhlükəsizlik Şurasının bəyannamə layihəsini, həm də Ermənistana yardım göstərilməsi üzrə birgə tədbirlər haqqında layihəsini imzalamaqdan imtina etməsi ən açıq şəkildə ifadə edir. Yəni Təşkilatın beş ölkəsinin prezidentləri razılaşdılar ki, Ermənistan müəyyən dəstək alsın, müvafiq sənəd hazırladılar, amma onun müddəaları İrəvanı qane etməyib. Obrazlı desək, Nikol Paşinyan ona uzadılan yardım əlinə sadəcə tüpürdü. Bəs niyə bunu etdi?

Əsas səbəb kimi KTMT dövlət başçılarının Azərbaycanla qarşıdurmada Ermənistanın aqressiv revanş planlarını dəstəkləməkdən imtina etməsi göstərilir. Nikol Paşinyan rejiminin təşkilat qarşısında çox konkret tələbləri var idi: onun qüvvələri, yəni ilk növbədə Rusiya ordusu əvvəlcə şərti Ermənistan-Azərbaycan sərhədində dayanmalı, sonra isə Azərbaycan ordusunun mövqelərinin yerləşdiyi o strateji yüksəklikləri tutmalıdır.  Buna yeganə yolla - Azərbaycan qoşunları ilə döyüşə girməklə nail olmaq olar. Ermənistan sözün əsl mənasında Azərbaycanın müttəfiqləri və tərəfdaşları olan Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistandan tələb edirdi ki, onlar İrəvanın əvəzinə Bakı ilə sərhəddə silahlı münaqişəyə girsinlər.

Təəccüblü deyil ki, Paşinyan beş ölkənin liderlərindən gurultulu "yox" eşitdi. Onların mövqeyinin ruporu KTMT-yə sədrliyi təhvil alan Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko olub, Ermənistanın istəklərini, o cümlədən bu istəklərini yerinə yetirmək üçün istənilən hərbi variantı rədd edərək, intiqam almaq ümidlə Azərbaycanla qarşıdurmanı davam etdirmək niyyətindədir. O, təklif edib ki, Paşinyan Bakıya təzyiq göstərmək əvəzinə, etibarnamə ilə danışıqlar aparsın. "Razılaşaq, hər şeyi edək ki, insanlar orada ölməsin. Bu, Ermənistan və Azərbaycan cəmiyyətində məmnuniyyətlə qəbul olunacaq", - Lukaşenko İrəvanı KTMT-nin geosiyasi rəqiblərindən dəstək istəməsini tənqid edərkən deyib.

Nikol Paşinyanın sammitin mərkəzi sənədlərini sabotaj etməsi ilə Aleksandr Lukaşenkonun Ermənistanın davranışını tənqid etməsinin birləşməsindən belə çıxır ki, KTMT-nin Azərbaycana qarşı hərəkətlərinə razılıq almağa ümid edən Ermənistan rəhbərliyi uğursuzluğa düçar oldu. İrəvanın nə real rıçaqları, nə də diplomatik bacarığı var idi. Onun Ermənistana yardım göstərilməsi üçün birgə tədbirlər layihəsinə imza atmağa siyasi uzaqgörənliyi çatmırdı - Paşinyan sərt oynamağa qərar verdi, sanki ölkəsi güclü mövqedədir və bütövlükdə KTMT-yə hər hansı yardımdan imtina etdi. Amma bütün bunlardan sonra Ermənistan elə zəif vəziyyətdədir ki, istənilən halda müttəfiqlərdən üz döndərmək sərfəli deyil.

Təbii ki, burada demək lazımdır ki, Ermənistanın ilk növbədə Azərbaycanla qarşıdurma siyasətini davam etdirməsi sərfəli deyil. O, yeni insan itkiləri istisna olmaqla, qisas üçün aqressiv münasibət saxlamaqdan heç nə qazanmır. Müttəfiqlərdən heç biri onun hakimiyyətinin qan tökmək üçün ağrılı həvəsini dəstəkləmir, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin geri qaytarılması postsovet məkanında heç kimə lazım deyil. Hamı istəyir ki, Ermənistanın ağlı başına gəlsin, Azərbaycanla sərhədi delimitasiya etsin, nəqliyyat kommunikasiyalarını açsın, sülh müqaviləsi imzalasın və müharibə xəyallarını unutsun. Çox güman ki, KTMT-nin Yerevanda keçirilən sammitində Nikol Paşinyan məhz bunu beş dövlətin liderlərindən eşitdi.

Doğrudan da, Ermənistanın ağlını başına yığıb kənar oyunçuların bədxah planlarının agenti kimi deyil, bütün qonşuları ilə sabit müsbət münasibətlərdə maraqlı olan normal regional dövlət kimi yaşamağa başlamasının vaxtı çatıb. Paşinyanın KTMT sammitinə ümidləri lap əvvəldən puça çıxmağa məhkum idi - Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistan Ermənistandan fərqli olaraq yalnız öz milli maraqlarını güdürlər və onlarda Azərbaycanla düşmənçiliyə yer yoxdur.

Azər Nuriyev
Milli.Az