Təqvimə uyğun olaraq xalqımız qış və yaz fəsillərini mərasim (çillə) və bayramla (Novruz) qarşılayır. Nədənsə, yay və payız fəsillərinin qarşılanması üçün bir mərasim, yaxud bayram keçirilməyir. Son dövrün araşdırmalarından və toplanmış etnoqrafik materiallardan məlum olur ki, keçmişdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad bölgəsində yayın gəlişi "Susəpən" adlı mərasimlə qeyd edilərmiş.
Bu el şənliyi iyun ayının 21-də - astronomiya təqvimi ilə yazın sona çatdığı, yayın girdiyi gün Ordubad bölgəsindəki Gilançay vadisinin yuxarı hissəsində keçirilərmiş. Mərasimə ətraf kəndlərin sakinləri də qoşularmış. "Susəpən" səhər erkəndən Gəmiqaya yaxınlığındakı Bibiqətər və Qara pirlərini ziyarətlə başlayarmış. Ziyarət üçün əvvəlcədən hər cür hazırlıq işləri görülərmiş. Səcdəgahlara gedərkən yol boyu insanlar bir-birilərinin üzərinə su çiləyərmişlər. Pirlər ziyarət edildikdən sonra camaat Gəmiqaya abidəsinə üz tutarmış. El şənlikləri burda başlanarmış. Xüsusi bayram yeməkləri hazırlanar, yallı gedilər, at yarışları və digər oyunlar keçirilərmiş. Küsülülər məclisə gətirilərək barışdırılarmış. Növbəti gün - ayın 22-si insanlar Gəmiqaya ətrafına yığışıb Günəşi qarşılayarmışlar. Beləcə, mərasim iki gün qeyd edilərmiş. İkinci günün əvvəlkinə nisbətən daha təmtəraqlı olması və adamların çoxluğu ilə seçilərmiş. Mərasimdə iştirak edənlər Günəş doğmamış qayaların üzərindəki şehi üzlərinə sürtərmişlər. Sonra "Gözəllər" adlanan çeşmədən su götürər, onu növbəti ilin həmin vaxtına qədər saxlayar, ondan bərəkət və sağlamlıq vasitəsi kimi istifadə edərmişlər. Özü də buradan hər gün deyil, məhz həmin gün götürülən suyun sehrinə-hikmətinə inanılarmış. Mərasim başa çatanda camaat yenidən biri-birinin üzərinə su çiləyə-çiləyə geri dönər, bununla da tədbir bitmiş hesab olunarmış.
Məlumdur ki, su ilə təmizlənmə, suçiləmə, suyatapınma kimi el adətləri Naxçıvanda novruzqabağı axır çərşənbənin səhəri günü həyata keçirilir. Bu da islamdan öncə xalqımızın suya tapınması, suya həyat mənbəyi kimi baxması ilə əlaqədardır.
Mərasimdə Gəmiqayanın dörd tərəfində qurbanlar kəsilər və qohumlara, qonşulara, kimsəsizlərə paylanarmış. Dörd tərəfə qurban kəsib paylamaq adətinə "Bilqamıs" dastanında da rast gəlinir. Bəhs olunan mərasimlə bağlı digər türk xalqlarının da adət-ənənələrində oxşarlıq mövcuddur. Çuvaşlarda buna bənzəyən "Tarla qurbanı" adlı mərasim vardır. Mərasim zamanı insanlar yayın başlaması münasibətilə su kənarlarına toplaşıb göyə qurban verərdilər. Mayya mədəniyyətinin daşıyıcıları da müasir təqvimlə iyun ayının 22-nə təsadüf edən qurbanvermə mərasimi keçirərdilər.
Maraqlıdır ki, Naxçıvanın başqa heç bir yerində yayın girməsi ilə bağlı mərasim keçirilməyib. "Susəpən" mərasimi haqqında ilk dəfə məlumat verən AMEA-nın müxbir üzvi Hacı Qadir Qədirzadənin fikrincə, bu mərasimin Nuh peyğəmbərlə bağlılığı vardır, ancaq o, astronomik təqvimlə də səsləşir. Mərasimin "Susəpən" adlandırılması, burada icra edilən adət və ayinlər bayramın genetik cəhətdən Azərbaycan türklərinə aidliyindən xəbər verir.
"Azərbaycan" qəzeti
Cəmiyyət
VTB-də yüksək depozit faizleri daha çox qazandırır
Ordubadda yayın gəlişini də bayram edərmişlər
2 İyul 2014 15:39
0 Şərh
Baxış: 1 479

DİGƏR XƏBƏRLƏR
-
Azərbaycanlıların sevimli mürəbbəsi ilə bağlı həkimdən xəbərdarlıq
-
Hansı ərazidəki evlər bahalaşır?
-
Süni intellekt seçdi - Gülşən Hacıyeva “Zeekr 001” qazandı!
-
Arif Bayramov vəfat edib - FOTO
-
Bənəniyar su anbarında balıqların kütləvi tələfatının səbəbi açıqlandı
-
"iPhone 17" işlədənlərin NƏZƏRİNƏ - "SİMA"da problem yaranıb
XƏBƏR LENTİ
-
Azərbaycanlıların sevimli mürəbbəsi ilə bağlı həkimdən xəbərdarlıq
-
Tramp: “Rusiya palçıqda ilişib qaldı”
-
Tramp Zelenskinin bu istəyini rədd etdi
-
Qanında narkotik aşkarlanan Dilan Polat ağlayıb and-aman elədi
-
Zelenski: “Trampın dəstəyi ilə müharibəni bitirə bilərik”
-
Qurban Qurbanov: “Atletik” taktiki baxımdan güclüdür”
-
“Gəlinim sudan durudur, oğlumun beyninə girmişdilər” - VİDEO
-
Hansı ərazidəki evlər bahalaşır?
-
Əfsanəvi futbolçu 1 qol da vursa Ronaldonu geridə qoyacaq - FOTO
-
AK Rusiyanın aktivlərindən Kiyevə 25 milyard ayıracaq
-
8 məşhurun narkotik testi müsbət çıxdı - ADLAR
-
Ağ Evdə Tramp-Zelenski görüşü keçirilir
-
“İndi əsl kişi tapmaq çətindir” - Çingiz Abdullayev
-
Müslim İmranlı vəzifəsindən azad edildi
-
Mətanət və Səbuhinin valideynləri danışdı: Toy albomundan şəkli götürüb... - VİDEO
-
Məşhur rusiyalı aparıcı əməliyyat olundu
-
“Qarabağ” “Turan”ı 2 qolla məğlub etdi
-
Səhər yeməyini ötürmək diabet yarada bilər - Açıqlama
-
Yamala göstəriş verildi - daha bunu etməyəcək
-
Rusiya bu əraziləri ələ keçirdi
-
Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub - FOTO
-
Klub prezidentini öz avtomobilində güllələyib öldürdülər
-
Aynur Dadaşovanın evində xeyir iş olacaq
-
Bu meyvə xəstəliklərə qarşı "qalxan"dır - Damarları gücləndirir