Təqvimə uyğun olaraq xalqımız qış və yaz fəsillərini mərasim (çillə) və bayramla (Novruz) qarşılayır. Nədənsə, yay və payız fəsillərinin qarşılanması üçün bir mərasim, yaxud bayram keçirilməyir. Son dövrün araşdırmalarından və toplanmış etnoqrafik materiallardan məlum olur ki, keçmişdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad bölgəsində yayın gəlişi "Susəpən" adlı mərasimlə qeyd edilərmiş.
Bu el şənliyi iyun ayının 21-də - astronomiya təqvimi ilə yazın sona çatdığı, yayın girdiyi gün Ordubad bölgəsindəki Gilançay vadisinin yuxarı hissəsində keçirilərmiş. Mərasimə ətraf kəndlərin sakinləri də qoşularmış. "Susəpən" səhər erkəndən Gəmiqaya yaxınlığındakı Bibiqətər və Qara pirlərini ziyarətlə başlayarmış. Ziyarət üçün əvvəlcədən hər cür hazırlıq işləri görülərmiş. Səcdəgahlara gedərkən yol boyu insanlar bir-birilərinin üzərinə su çiləyərmişlər. Pirlər ziyarət edildikdən sonra camaat Gəmiqaya abidəsinə üz tutarmış. El şənlikləri burda başlanarmış. Xüsusi bayram yeməkləri hazırlanar, yallı gedilər, at yarışları və digər oyunlar keçirilərmiş. Küsülülər məclisə gətirilərək barışdırılarmış. Növbəti gün - ayın 22-si insanlar Gəmiqaya ətrafına yığışıb Günəşi qarşılayarmışlar. Beləcə, mərasim iki gün qeyd edilərmiş. İkinci günün əvvəlkinə nisbətən daha təmtəraqlı olması və adamların çoxluğu ilə seçilərmiş. Mərasimdə iştirak edənlər Günəş doğmamış qayaların üzərindəki şehi üzlərinə sürtərmişlər. Sonra "Gözəllər" adlanan çeşmədən su götürər, onu növbəti ilin həmin vaxtına qədər saxlayar, ondan bərəkət və sağlamlıq vasitəsi kimi istifadə edərmişlər. Özü də buradan hər gün deyil, məhz həmin gün götürülən suyun sehrinə-hikmətinə inanılarmış. Mərasim başa çatanda camaat yenidən biri-birinin üzərinə su çiləyə-çiləyə geri dönər, bununla da tədbir bitmiş hesab olunarmış.
Məlumdur ki, su ilə təmizlənmə, suçiləmə, suyatapınma kimi el adətləri Naxçıvanda novruzqabağı axır çərşənbənin səhəri günü həyata keçirilir. Bu da islamdan öncə xalqımızın suya tapınması, suya həyat mənbəyi kimi baxması ilə əlaqədardır.
Mərasimdə Gəmiqayanın dörd tərəfində qurbanlar kəsilər və qohumlara, qonşulara, kimsəsizlərə paylanarmış. Dörd tərəfə qurban kəsib paylamaq adətinə "Bilqamıs" dastanında da rast gəlinir. Bəhs olunan mərasimlə bağlı digər türk xalqlarının da adət-ənənələrində oxşarlıq mövcuddur. Çuvaşlarda buna bənzəyən "Tarla qurbanı" adlı mərasim vardır. Mərasim zamanı insanlar yayın başlaması münasibətilə su kənarlarına toplaşıb göyə qurban verərdilər. Mayya mədəniyyətinin daşıyıcıları da müasir təqvimlə iyun ayının 22-nə təsadüf edən qurbanvermə mərasimi keçirərdilər.
Maraqlıdır ki, Naxçıvanın başqa heç bir yerində yayın girməsi ilə bağlı mərasim keçirilməyib. "Susəpən" mərasimi haqqında ilk dəfə məlumat verən AMEA-nın müxbir üzvi Hacı Qadir Qədirzadənin fikrincə, bu mərasimin Nuh peyğəmbərlə bağlılığı vardır, ancaq o, astronomik təqvimlə də səsləşir. Mərasimin "Susəpən" adlandırılması, burada icra edilən adət və ayinlər bayramın genetik cəhətdən Azərbaycan türklərinə aidliyindən xəbər verir.
"Azərbaycan" qəzeti
Cəmiyyət
VTB-də yüksək depozit faizleri daha çox qazandırır
Ordubadda yayın gəlişini də bayram edərmişlər
2 İyul 2014 15:39
0 Şərh
Baxış: 1 478

DİGƏR XƏBƏRLƏR
-
Günün qoroskopu: Xərcli gün olacaq
-
Xəyanətin səbəbi açıqlandı
-
Arıqlama dərmanı alkoqolizmə də çarə imiş
-
Bu kənd məktəbləri bağlanır: Müəllimlərin və şagirdlərin taleyi necə olacaq? - AÇIQLAMA
-
Bakıxanovda yol nişanları sürücüləri çaşdırdı: AYNA-dan AÇIQLAMA
-
Ramiz Mehdiyev bu möhtəşəm VİLLADA qalırmış - FOTOlar
XƏBƏR LENTİ
-
"Lazım gəlsə, onu məcbur başa salaram"
-
"Rəşad səhnənin tozunu udmaqdan xərçəng oldu"
-
Bağırsaqları və immun sistemini “polad kimi” edən gizli sirr – Hər gün ən azı 2 porsiya
-
Evdəki bu əşyalar ölülərin ruhunu saxlayır
-
Bu şəhərlərdə insanlar özlərini ən xoşbəxt hiss edirlər
-
Uşaq əmizdirən analar, bu 10 qidadan imtina edin
-
Soyuqdəymədə effektivdir: Dərman, yoxsa nanəli konfetlər?
-
Zəfəran haqqında bilmədiklərimiz – xeyri və zərəri
-
Həyatı filmlərindən dramatik olan Hollivud ulduzu
-
“Ən çox sovet dövründəki günlərimin həsrətini çəkirəm” – 91 yaşlı Ceyran Həşimova - FOTO
-
Məşhur uşaq pudraları xərçəng yaradır? - Minlərlə şikayətçi var
-
Ən çox bədbəxt hiss etdirən peşələr açıqlandı
-
Fənərbağçada gözlənilən ayrılıq - FOTO
-
Məşhur müğənni səhnədə romantik anlar yaşadı - FOTO
-
"Qarabağ"a 9 qol vuracağıq - "Atletik"in məşqçisi
-
Uşağınızın baş ağrısı təhlükəli ola bilər - Bu əlamətlər varsa, vaxt itirməyin
-
İlham Əliyev Füzulinin işğaldan azad edilməsinin beşinci ildönümü ilə bağlı paylaşım edib - VİDEO
-
Günün qoroskopu: Xərcli gün olacaq
-
Bu gün Füzuli Şəhəri Günüdür
-
"Apokalipsis" filminin baş qəhrəmanı həbs edildi - FOTO
-
Əfsanəvi aktrisanın vəziyyəti ağırlaşdı - FOTO
-
Kreml Putin-Tramp telefon danışığının təfərrüatını açıqladı
-
Mehriban Əliyeva Avropanın ən böyük pediatrik “Bambino Gesu” xəstəxanasında olub - VİDEO - FOTO
-
Mehriban Əliyeva Vatikanda Müqəddəs Pavel Bazilikasında həyata keçirilən bərpa işləri ilə tanış olub - VİDEO - FOTO