Dünyada birinci sinifə başlama yaşları - ARAŞDIRMA

Dünyada məktəbə qəbul yaşı ölkələrə görə, müxtəlifdir. Beynəlxalq təşkilat kimi məşhur olan "İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı" (OECD) ölkələr arasında sorğu aparıb. Dünya ölkələrin təxminən üçdə ikisində uşaqlar 6 yaşda birinci sinfə başlayırlar. Eyni zamanda, bəzi Avropa ölkələrində (məs., Bolqarıstan, Estoniya, Xorvatiya, Finlandiya) məktəbə başlama yaşı 7-dən hesablanır, nadir hallarda isə (Avstraliya, İngiltərə, Yeni Zelandiya, Şotlandiya) məktəbə giriş 5 yaşda olur.

Milli.Az lent.az-a istinadla bu mövzu ilə bağlı araşdırmanı təqdim edir:

UNESCO-nun statistikasına əsasən isə analiz edilən 38 ölkədə orta məktəbə qəbul yaşı 6-dır. Ən yüksək göstərici Estoniyada (7), ən aşağı isə Avstraliyada (5) qeydə alınıb. 

Azərbaycan

Azərbaycanda məktəbə qəbul yaş həddi 6-dır. Təhsil Nazirliyinin qaydalarına görə, sentyabrın 15-dək 6 yaşını tamamlayan uşaqlar birinci sinfə qəbul edilirlər. Azərbaycanda həmçinin 5 yaşlı uşaqlar üçün məktəbəhazırlıq məcburidir. Yəni uşaqlar 5 yaşında hazırlıq qrupuna yazılır, daha sonra 6 yaşında birinci sinfə başlayırlar. Qonşu ölkələrdə də vəziyyət oxşardır. Gürcüstanda da ibtidai təhsil 6 yaşdan başlanır.

Avropa ölkələri

Avropada məktəbə qəbul yaşı ölkədən-ölkəyə fərqlənir. Məsələn, Almaniya, Fransa, İtaliya, İspaniya və Rusiya kimi ölkələrdə birinci sinifə adətən 6 yaşında daxil olunur. Digər tərəfdən, Bolqarıstan, Estoniya, Xorvatiya və Finlandiyada ibtidai təhsil 7 yaşdan başlayır. İngiltərə, Şotlandiya, eləcə də İrlandiyada da rəsmi olaraq 5 yaşdan birinci sinfə başlamaq mümkündür. Bu fərqliliklər ölkələrin təhsil sistemində məktəbəqədər hazırlıq mərhələsinin olması ilə bağlıdır. Məsələn, bir sıra ölkələrdə (Latviya, Litva, Polşa, İsveç) uşaqlar 5-6 yaşda məktəbəhazırlığa gedir, birinci sinifə isə 7 yaşdan başlayır.

Amerika və Avstraliya

Amerika Birləşmiş Ştatlarında məktəbə qəbul yaşı ştatdan-ştat dəyişir: 2010-cu ildə aparılan araşdırmaya görə, 24 ştatda minimum ibtidai təhsil yaşı 6, 16 ştatda isə 7 idi. Tipik olaraq amerikalı uşaqlar 5 yaşda bağçaya ("kindergarten") gedir, birinci sinifə isə 6 yaşında başlayırlar. Avstraliyada isə məktəbə qəbul 5 yaşdan sayılır, yəni uşaqlar 5-6 yaşlarında birinci sinfə daxil olurlar. Beləliklə, ABŞ və Avstraliyada birinci sinfə başlayış yaşı da 6 yaş civarında təşkil edilir.

Asiya ölkələri

Asiya ölkələrində də ibtidai təhsilə başlama yaşı ümumiyyətlə 6-dır. Məsələn, Çində ibtidai məktəb 6 il davam edir və uşaqlar 6 yaşında birinci sinfə daxil olurlar. Yaponiya və Cənubi Koreyada da şagirdlər birinci sinifə girməzdən əvvəl 6 yaşını tamamlamalıdırlar (Çində bəzi əyalətlərdə 7 yaş da ola bilər). Hindistanda isə 2026-cı ildən etibarən tətbiq ediləcək yeni təhsil siyasətinə əsasən 1-ci sinifə qəbul üçün minimum yaş 6 olacaq. Bu ölkələrdə uşaqlar əvvəlcə məktəbəqədər təhsildə təxminən 3-5 yaş arasında olurlar, daha sonra 6 yaşında rəsmi təhsilə başlayırlar. Ümumilikdə, ölkələr arasındakı fərq onların təhsil qanunları və sistem quruluşu ilə bağlıdır. Bəzi ölkələr ibtidai təhsili 6 yaşdan, digərləri 7 yaşdan hesab edir. Məsələn, Azərbaycanda və ABŞ-da məcburi ibtidai təhsil 6 yaşdan başladığı üçün uşaqlar 6 yaşında 1-ci sinfə daxil olur. Digər tərəfdən, Finlandiya və Rusiya kimi ölkələrdə məktəbə qəbul 7 yaşdan hesablanır. Bu fərqlər məktəbəqədər hazırlığın mövcudluğu, uşağın inkişaf səviyyəsinə dair milli yanaşmalardan irəli gəlir.

Milli.Az