Paşinyan şərtlərimizi qəbul etdi?

İrəvan yenidən özünə çoxdan məğlubiyyət rolu ayrılmış bir ssenarini dəyişməyə cəhd göstərir.

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan ATƏT-in Minsk qrupunun buraxılması ilə bağlı hay-küylü açıqlama verdi. Sanki keçmişi baltayla kəsməyə çalışdı. Elə bil bir anda illər boyu davam edən yalan və ikiüzlülüyü silib atmaq istəyir. Amma günahsızların qanını sözlə yumaq mümkün deyil.

Minsk qrupu bu gün yox, çoxdan ölüb. O, fəaliyyətsizlik içində çürüyüb getdi, diplomatik bataqlıqda batdı, yalan və riyakarlıqla doldu. Qrup yavaş-yavaş canını tapşırırdı - o müddətdə isə erməni işğalçıları Azərbaycan şəhərlərini dağıdır, məscidləri təhqir edir, Qarabağın torpaqlarını külə döndərirdi. Paşinyan sadəcə bu biabırçı quruluşun sonuna nöqtə qoydu.

O, Konstitusiya islahatlarından danışaraq özünü islahatçı kimi təqdim etməyə çalışır. Amma bu sözlərin arxasında yalnız məsuliyyətdən qaçmaq cəhdi dayanır. O yaxşı bilir ki, Ermənistan müharibədə məğlub olub, nüfuzunu itirib, mövqelərini itirib. İndi Paşinyan "sülh müqaviləsi" haqqında sözlərlə manipulyasiya edərək nəzarət görüntüsü yaratmağa çalışır. Amma bu nəzarət yalnız illüziyadan ibarətdir. Sülh yalan və saxtakarlıq üzərində qurulmur. Sülh elə insanlar tərəfindən imzalanır ki, onlar dostluğa and içib arxada xəncər hazırlamazlar.

Ermənistan uçurum kənarında dayanıb. Paşinyan təşviş içində sözlərə sarılaraq diplomatik frazalarla qorxusunu gizlətməyə çalışır. Amma həqiqət qaçılmazdır. Azərbaycan artıq sözləri yox, əməlləri gözləyir.

Azərbaycan sərhədlərinin tanınmasını gözləyir.

Azərbaycan öz qələbəsinə hörmət gözləyir.

Azərbaycan ədalət gözləyir. Bu ədalət isə İrəvandakı tüstü dolu kabinetlərdə deyil, Ağdamın tozlu yollarında, Füzulinin dağılmış məhəllələrində, Şuşanın xarabalıqlarında yazılıb.

Nikol Paşinyan vaxt udmağa, ritorikanı dəyişməyə, özünü islahatçı kimi göstərməyə çalışa bilər. Amma zaman artıq onun əleyhinə işləyir. Azərbaycan öz qələbələrinin diplomatik saxtakarlıq bataqlığında tapdalanmasına daha imkan verməyəcək. Tarix artıq öz hökmünü verib.

Ermənistan İctimai Televiziyasına verdiyi müsahibəsində Nikol Paşinyan bəyan etdi ki, İrəvan ATƏT-in Minsk qrupunun buraxılması məsələsini müzakirəyə çıxarmaq niyyətindədir. Bu qurum Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün yaradılmışdı, lakin 2020-ci il müharibəsindən sonra faktiki olaraq fəaliyyətini dayandırmışdı. "Biz demişdik ki, müzakirəyə açıq olan və olmayan məsələlər var. Müzakirəyə açıq məsələlərdən biri də ATƏT-in Minsk qrupunun buraxılmasıdır. Bir daha təkrar edirəm: Minsk qrupunun buraxılması məsələsi müzakirəyə açıqdır və biz yaxın zamanda bu məsələ ilə bağlı müzakirələrə başlamaq niyyətindəyik", - deyə Paşinyan vurğulayıb.

Paşinyan etiraf etdi ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin mətni üzrə danışıqların başa çatması əlamətdar hadisədir. "Əgər Ermənistan və Azərbaycan müqavilə mətninin müzakirəsini başa çatdırıbsa, bu, doğrudan da, mətnin hər iki tərəf üçün məqbul olduğunu və qəbul edildiyini göstərir", - o qeyd edib.

O, həmçinin, Ermənistanın birtərəfli qaydada sülh müqaviləsini imzalaya biləcəyi barədə yayılan fikirlərə münasibət bildirib. "Bu, şayiədir. Hətta bilmirəm, dünyada belə bir təcrübə varmı? Başqa məsələ odur ki, bəlkə, elə qüvvələr var ki, ümumiyyətlə, bu müqavilənin imzalanmasını istəmir və bu səbəbdən belə söz-söhbətlər yayırlar", - deyə Paşinyan bildirib.

Avropa İttifaqının Azərbaycan-Ermənistan sərhədindəki missiyasının statusuna da xüsusi diqqət yetirildi. Paşinyan qeyd etdi ki, sülh müqaviləsi imzalandıqdan sonra bu missiyanın fəaliyyəti zəifləyə bilər. "Aİ müşahidəçilərini narahat etməmək o deməkdir ki, belə bir zərurət artıq qalmayacaq", - o vurğuladı.

Paşinyan təsdiqlədi ki, Ermənistanda 2027-ci ildə yeni konstitusiyanın qəbulu ilə bağlı referendum keçirilməsi planlaşdırılır. "Biz yeni konstitusiyanın qəbuluna dair gündəliyə sadiq qalacağıq. Xalqımıza yeni konstitusiya təqdim edəcəyik", - deyə Paşinyan bildirib. O vurğulayıb ki, bu proses sırf daxili siyasi məsələdir, lakin etiraf edib ki, yeni konstitusiya regional və qlobal proseslərə də təsir göstərə bilər.

Hazırkı Ermənistan konstitusiyasında Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları yer alır ki, bu da iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasına ciddi maneə olaraq qalır. Paşinyan daha əvvəl yeni konstitusiyada bu müddəaların dəyişdirilməsinin mümkünlüyünü istisna etməmişdi.

"Konstitusiya dəyişiklikləri bizim gündəliyimizdə var. O, 2027-ci il üçün planlaşdırılıb. Bizim hakim komanda daxilində konstitusiya proseslərini 2026-cı ildə keçiriləcək parlament seçkiləri ilə paralel aparmaq fikrini dəstəkləyənlər var ki, bu da siyasi gündəliyimizi daha konkret etməyə imkan verər. Lakin bu, sırf daxili siyasi prosesdir. Amma etiraf etməliyəm ki, bu, regional və qlobal təsirlərsiz ötüşməyəcək", - deyə Paşinyan vurğulayıb.

Paşinyan KTMT-yə (Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı) münasibətdə skeptik mövqe sərgiləyərək bu qurumun Ermənistanın təhlükəsizliyini təmin etməkdə uğursuz olduğunu bildirib. "Dünya sürətlə dəyişməyə başladı və sonra biz KTMT-ni gördük... və KTMT Ermənistanın təhlükəsizliyinin təminatçısı idi, bəs nə oldu? Yalnız özünə güvənmək və özünə yetərlilik. Qonşularla münasibətlər və güclü ordu - mən sizə bunu demək istəyirəm", - deyə o bildirib.

O əlavə edib ki, Ermənistanın silahlı qüvvələrinin beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazi sərhədlərindən kənarda heç bir vəzifəsi olmayacaq.

"Erməni ordusunun transformasiyası sülh prosesinə təsir edə bilməz. Mən açıq şəkildə dedim ki, bizim silahlı qüvvələrimiz beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərimizdən kənarda heç bir missiya yerinə yetirməyəcək və bu, Ermənistanın işğal altında saxladığı ərazilər məsələsinə də aiddir. Delimitasiya prosesi bu məsələni həll edəcək", - deyə Paşinyan bildirib.

Sonda Paşinyan sülh müqaviləsinin imzalanmasında əsas problemin inam məsələsində olduğunu vurğulayıb. "Əgər inam problemi olmasaydı, müqaviləyə də ehtiyac olmazdı. İnamla bağlı problemlər həm də razılaşdırılmış kommunikasiya mətnində etimadı artırmaq üçün tədbirlərin yer almasının səbəbidir", - Ermənistanın baş naziri bildirib.

Erməni baş nazirin sözlərinə görə, indiki vəziyyət yeni yanaşmalar və cəsarətli qərarlar tələb edir. "Bəli, inkar etmirəm, bizim itkilərimiz oldu, amma çox şey də qazandıq. Və sizə demək istədiyim budur: mən baş nazir olmamışdan əvvəlki illəri düşünəndə görürəm ki, biz suverenliyimizi, dövlətçiliyimizi və müstəqilliyimizi güzəştə gedirdik. Bəli, uzun müddət düşünürdüm, niyə bizim igidlərimiz həlak oldular? Və mən bu nəticəyə gəldim ki, onlar müstəqilliyimiz uğrunda canlarını verdilər", - deyə Paşinyan bildirib.

O vurğulayıb ki, sülh prosesi gecikmədən həyata keçirilməlidir, çünki bu yol nə qədər çətin və şayiələrlə dolu olsa da, irəliləmək və problemləri həll etmək üçün yeganə yoldur.

Paşinyan hələ 2021-ci ildə Konstitusiya islahatları vəd etmişdi, lakin bunun ardınca heç bir konkret addım atılmadı. O, prosesi uzadaraq Ermənistanın hüquqi məkanında "Dağlıq Qarabağ" mifini qoruyub saxlamağa çalışır və bununla siyasi revanşist gündəmi dirçəltmək ümidi güdür. Ancaq Azərbaycana qarşı ərazi iddialarından açıq şəkildə imtina edilmədiyi halda heç bir islahat ciddi qəbul edilməyəcək.

Paşinyan Ermənistanın artıq "təhlükəsizlik təminatçıları" sisteminə ümid etmədiyini bəyan edib. Bu isə, əslində, Ermənistanın xarici siyasətinin tam iflasının etirafıdır. Ermənistan illərlə öz təhlükəsizliyini Rusiya və ya KTMT-nin (Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı) münaqişə zamanı müdaxilə edəcəyinə dair illüziya üzərində qurmuşdu. İndi isə bu siyasətin tam uğursuzluğa düçar olduğu açıq-aşkar görünür.

Paşinyan bu uğursuzluğu "strateji seçim" kimi təqdim etməyə çalışır. Fəqət həqiqət budur ki, 44 günlük müharibədəki məğlubiyyətdən sonra Ermənistan diplomatik izolyasiyaya düşüb. Qərb ölkələri, xüsusilə Fransa və ABŞ, Ermənistandan Azərbaycana təzyiq vasitəsi kimi istifadə etməyə çalışsalar da, heç kim İrəvanın revanşist ambisiyaları naminə öz maraqlarını qurban vermək fikrində deyil.

Paşinyan, həmçinin, sülh müqaviləsi imzalandıqdan sonra Avropa İttifaqının Ermənistan-Azərbaycan sərhədindəki müşahidəçilərinin sayının azaldılmasının planlaşdırıldığını bildirib. Bu, əslində, Avropa missiyasının faydasız olduğunun və daha çox siyasi jest xarakteri daşıdığının etirafıdır. Ermənistan bu missiyanı Azərbaycana təzyiq vasitəsinə çevirməyə çalışsa da, Bakı diplomatik müstəvidə sərgilədiyi ardıcıl və prinsipial mövqeyi ilə İrəvanı bu mənasız qurumun fəaliyyətinin dayandırılmasına razı salmağa məcbur etdi.

Paşinyan iddia edir ki, müharibədə həlak olan erməni əsgərləri guya "Ermənistanın müstəqilliyi uğrunda" canlarını veriblər. Bu, kobud və riyakar manipulyasiyadır. Erməni əsgərləri müstəqillik uğrunda yox, işğal altında saxladıqları Azərbaycan torpaqlarını əllərində saxlamaq cəhdi uğrunda həlak oldular. Paşinyan öz siyasətinin iflasını ört-basdır etmək üçün öz vətəndaşlarının qurbanını siyasi sipər kimi istifadə edir ki, bu da xüsusilə qəbuledilməz və insani dəyərlərə zidd davranışdır.

Onun "Ermənistanın itkilər əvəzinə nəsə qazandığı" barədə dedikləri isə tam riyakarlıqdır. Ermənistan gəncliyi keçmiş hakimiyyətin avantürist siyasətinin qurbanına çevrildi və Paşinyan bütün "yeni kurs" ritorikasına baxmayaraq, uzun müddət bu təhlükəli siyasəti davam etdirməyə çalışdı.

Paşinyan açıq şəkildə sülh müqaviləsinin mətninin artıq razılaşdırıldığını etiraf edib. Bu, Ermənistanın məğlubiyyətinin etirafı və şərtlərin Azərbaycanın diktəsi ilə müəyyən edildiyinin açıq təsdiqidir. Beynəlxalq hüququn tələbləri və Bakının uğurlu diplomatik gedişləri nəticəsində İrəvan revanşist planlarından əl çəkməyə və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımağa məcbur oldu.

Paşinyanın siyasəti iflasa uğrayıb. Onun qurduğu strategiya kartdan düzəldilmiş ev kimi çökdü. Ermənistan məğlub oldu - döyüş meydanında, diplomatiyada və beynəlxalq arenada. Bu, acı məğlubiyyətdir, lakin qaçılmaz idi. Məğlubiyyət ki, onu nə Paşinyanın hay-küylü ritorikası, nə də saxta şüarlarla gizlətmək mümkündür.

Minsk qrupu isə... Bu qurum erməni sabotajı və riyakarlığı kölgəsində çoxdan çürüyüb dağılmış bir qabıqdan başqa bir şey deyil. Avropa isə acizdir. O, Ermənistanı xilas edə bilməz. Nə Avropa İttifaqının Ermənistandakı Müşahidə-Monitorinq Missiyası (EUMA), nə də Qərb rəsmilərinin səfərləri Ermənistanı uçurumdan geri çəkə biləcək. Paşinyanın konstitusiya oyunları isə hakimiyyətin artıq ölkə üzərində nəzarəti itirməsinin növbəti göstəricisidir.

Ermənistan siyasi, iqtisadi və diplomatik çıxılmaz vəziyyətdədir. Bu fəlakətin baş memarı isə elə Paşinyanın özüdür. O, gur səslə, avazla demokratiyanın yeni erasını vəd edirdi. O, dünyaya açıq qapılar vəd edirdi.

Həmin vədlərin nəticəsi yalan oldu.

Çiçəklənmə əvəzinə - təcrid.

Sülh əvəzinə - qorxu.

Gələcək əvəzinə - boşluq.

Azərbaycansa tələsmir. Sakit, soyuqqanlı, əmin addımlarla irəliləyir. Bakı öz gücünü bilir. Qələbəsinin dəyərini anlayır. Azərbaycan nə alçaldır, nə qisas alır, nə də revanşizmə baş vurur. O, sülh təklif edir - dürüst, ədalətli və beynəlxalq hüquqa əsaslanan sülh.

Amma bu sülh yalan və intriqalar üzərində qurula bilməz. Sülh yalnız gerçəkliyin qəbuluna əsaslana bilər. Qarabağ - Azərbaycandır. Həmişəlik.

Paşinyan isə blef etməyə çalışır. Vaxt qazanmaq üçün hoqqalardan istifadə edir. Saxta "islahatlar" pərdəsi arxasında gizlənməyə cəhd göstərir. Lakin bütün bunlar yalnız məğlubun çarəsiz oyunlarından ibarətdir. Tarix zəifin güclüyə şərt diktə etdiyi bir hadisəni tanımır.

Azərbaycan təkcə şərtlər irəli sürmür. O, qaydalar müəyyənləşdirir. Yeni qaydalar. Həqiqətin qaydaları. Və məhz bu şərtlərlə sülh mümkündür. Saxtakarlıq olmadan. İkiüzlülük olmadan. Xam xəyallarsız.

Nikol Paşinyan öz manevrlərini davam etdirə bilər. Boş sözlər danışa, gurultulu bəyanatlar verə, yalan vədlər səsləndirə bilər. Amma həqiqət artıq qələbə çalıb. Və bu həqiqət Ağdamın xarabalıqlarında, Füzulinin yandırılmış sahələrində, Şuşanın bərpa edilmiş küçələrində öz təsdiqini tapıb.

Ermənistan, ermənilər və onların hakimiyyəti bu gerçəyi əsla unutmamalıdır.

Elçin Alıoğlu
TREND