Sağlamlıq

İnsan beyninin gizli təqvimi: Hansı yaşda necə dəyişirik?

13 Dekabr 2025 01:01

Baxış: 304

VTB-də minimal faiz dərəcəsi ilə nağd kredit 10.49%-dən

#SAĞLAMLIQ #XƏSTƏLİK

Kembric Universitetinin alimləri insan beyninin həyat boyunca dörd əsas "yenidən konfiqurasiya" mərhələsindən keçdiyini müəyyən edib.

Milli.Az xəbər verir ki, "Nature Communications" jurnalında dərc olunan araşdırma beynin 9, 32, 66 və 83 yaşlarında mühüm dəyişikliklərə uğradığını göstərir.

Tədqiqat çərçivəsində 4 min nəfərin MRT görüntüləri təhlil olunub və beyin inkişafı aşağıdakı mərhələlərə bölünüb:

Doğuşdan 9 yaşa qədər - sürətli inkişaf və "xaos" dövrü

Bu mərhələ beyin üçün ən intensiv inkişaf dövrüdür. Boz və ağ maddə sürətlə artır, beyin lazım olandan daha çox əlaqə yaradır. Bu isə məlumat emalının nisbətən yavaş olmasına səbəb olur.

9-32 yaş - yetkinləşmə və optimallaşma

Beyin özünü daha səmərəli işləmək üçün yenidən qurur. Neyron yolları qısalır, düşünmə və qərarvermə qabiliyyəti güclənir. Paradoksal olaraq, beyin ən sabit formaya təxminən 32 yaşda çatır.

32-66 yaş - koqnitiv sabitliyin ən uzun mərhələsi

Bu dövrdə zəka, yaddaş və şəxsiyyət davamlı və stabil olur. Bununla belə, beyin bölgələri arasındakı əlaqələr yavaş-yavaş zəifləməyə başlayır.

66-83 yaş - erkən qocalma və müdriklik

Ağ maddədə əlaqələrin sürətli azalması müşahidə olunur. Buna baxmayaraq, bu yaşda olan insanlar təcrübə sayəsində emosiyalarını daha yaxşı tənzimləyə bilirlər.

83 yaşdan sonra - gec qocalma

Bu mərhələdə neyron əlaqələrinin azalması beyin bölgələri arasında ünsiyyəti zəiflədir və demensiya riski artır.

Professor Duncan Astle bildirib ki, bu tapıntılar beynin həyat boyu dəyişdiyini və heç vaxt tam "sabit" qalmadığını göstərir. Beynin təkamülü müxtəlif mərhələlərdən keçərək ömür boyu davam edir.

Fidan
Milli.Az