Dünya tarixinin ən böyük fəlakəti təkrarlanacaq? - bu tarixə qədər...

252 milyon il əvvəl baş verən kütləvi nəsli kəsilmə tədqiqatları hazırkı qlobal istiləşmənin bizi hara aparacağını göstərir.

Müasir ekoloji problemlər qlobal ekosistemdə geri dönməz dəyişikliklərə və hətta bütün planetdə kütləvi nəsli kəsilməyə səbəb ola bilər. Bu ssenari qeyri-mümkün deyil, çünki Yer tarixində artıq belə hadisələr baş verib.

Milli.Az xəbər verir ki, bu barədə "Interesting Engineering" elmi jurnalı yazır.

Böyük nəsli kəsilmə və onun səbəbləri

Perm-Trias dövrü nəsli kəsilməsi Yer tarixində ən dağıdıcı hadisə olub. Təxminən 252 milyon il əvvəl dəniz canlılarının 96%-i və quru onurğalılarının 70%-i yox olub.

Bu fəlakətin əsas səbəbi ardıcıl baş verən vulkan püskürmələri idi. Nəticədə atmosferə 100 trilyon metrik ton karbon qazı buraxıldı. Bunun ardınca isə zəncirvari reaksiyalar başladı:

Qlobal temperatur kəskin artdı,
Okeanlar oksigen ehtiyatını itirdi,
Planetin karbon dövranı tamamilə pozuldu.

Alimlərin araşdırmaları

Cenevrə Universitetindən Dr Maura Brunettinin rəhbərlik etdiyi tədqiqatçılar qrupu qədim ekosistemləri bərpa etmək üçün bitki qalıqlarını, tozcuqları və fosilləri öyrənib. Onların gözləmədiyi nəticə isə qlobal temperaturun 10°C artması oldu.

Perm-Trias dövründə ekoloji dəyişiklikləri anlamaq üçün alimlər qədim Yer coğrafiyasının xəritəsini tərtib edib. Onlar bitki fosillərini altı əsas biom (həmişəyaşıl tropiklər, mövsümi tropiklər, mülayim enliklər, səhralar və s.) ilə müqayisə edərək iqlim dəyişikliklərini qiymətləndiriblər.

Tədqiqat nəticəsində bitki biomlarında ciddi dəyişikliklər aşkar edilib. Perm dövrünün sonlarında hava soyuq olub, ancaq erkən Trias dövründə iqlim xaotik dəyişkən olub.

Lakin son Trias dövründə (Olenekian və Anisian mərhələləri) temperatur 10°C artaraq sabitləşib.

Nəticədə:

Tropik səhralar sıx meşələrə çevrilib,
Mülayim qurşaq bitkiləri qütblərə doğru genişlənib,
Tundra demək olar ki, tamamilə yox olub.

Bu qlobal istiləşmə gələcəkdə baş verəcək kütləvi nəsli kəsilmənin əsas səbəbi olub.

Xəbərdarlıq: 2700 ildə yeni nəsli kəsilmə

Bu dramatik dəyişikliklər iqlim dəyişikliklərinin kritik həddə çatması konsepsiyasını vurğulayır. Brunetti xəbərdarlıq edir ki, əgər karbon qazı emissiyaları indiki sürətlə davam etsə, biz perm dövründəki kimi şərtlərə cəmi 2700 il ərzində çata bilərik - tarixi baxımdan son dərəcə qısa bir müddətdir.

Bununla belə, alimlər məhdud məlumatların olduğunu qəbul edirlər. Daha dəqiq nəticələr əldə etmək üçün əlavə fosil nümunələri və təkmilləşdirilmiş iqlim modelləri tələb olunur. Tədqiqatın ətraflı nəticələri "Frontiers in Earth Science" jurnalında dərc edilib.

Müasir ekoloji problemlər

"UNİAN" agentliyinin yazdığına görə, Yer kürəsinin hər iki qütbündə dəniz buzlarının sahəsi elmi müşahidələr tarixində fevral ayının sonuna olan ən aşağı səviyyəyə düşüb. Qlobal istiləşmənin nəticələrindən biri dəniz buzlarının əriməsidir və hazırda onların ümumi sahəsi tarixi minimuma çatıb.

Bundan əlavə, dünyanın ən güclü okean cərəyanlarından biri zəifləməyə başlayıb. Bu dəyişiklik pinqvin populyasiyasına təsir edə bilər və nəticədə bütün regionun biomüxtəlifliyinə ciddi zərər verə bilər.  /Musavat.com

Milli.Az