Təxribatın əsl üzü: "Freedom House"un Bakıya qarşı çirkin oyunları

... 2024-cü ildə Bakıda keçiriləcək COP29 iqlim sammiti ilə bağlı Qərbin bəzi təşkilatları Azərbaycana təzyiqlərini artırmağa çalışır. Bunu əsaslandırmaq üçün bəhanə olaraq isə ölkədə guya insan hüquqları və demokratiya sahəsində "ciddi problemlər" olduğunu iddia edirlər. Xüsusilə "Human Rights Watch" və "Freedom House" kimi qurumlar, Avropa İttifaqını və digər beynəlxalq təşkilatları Bakıda keçiriləcək sammitdən istifadə edərək Azərbaycana "siyasi məhbuslar" məsələsi ilə bağlı təzyiq göstərməyə çağırır.

Bu ittihamlar, xüsusilə də Azərbaycana qarşı obyektiv olmayan hesabatlar təqdim edən Qərb mərkəzli təşkilatlar tərəfindən istifadə edilən köhnə bir taktikanın davamıdır. Eyni zamanda, Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında güclənən enerji əlaqələri fonunda bu cür ittihamların daha çox siyasi təzyiq məqsədi daşıdığını anlamaq çətin deyil.

... 1990-cı illərin sonlarında "Freedom House" təşkilatında postsovet ölkələrində demokratiya və insan haqları ilə bağlı Azərbaycanı tənqid edən hesabat müzakirə edilərkən gözlənilməz bir hadisə baş verdi. Təşkilatın regional direktorunun köməkçisi qəfil içəri girib ona ABŞ Dövlət Departamentindən təcili bir zəngin gəldiyini bildirdi. Cəmi bir neçə dəqiqə sonra həmin şəxs toplantıya qayıdıb qısa bir açıqlama verdi: "Azərbaycan bölməsinin dilini tənqiddən proqressi təsdiq etməyə dəyişirik." Maraqlıdır ki, bir neçə saat sonra məlum oldu ki, həmin gün Bakı və AMOCO arasında əvvəllər həll olunmayan məsələlər üzrə razılıq əldə edilmişdi. Bu hadisə, "Freedom House" kimi təşkilatların daxili mətbəxinin necə işlədiyinə dair açıq bir sübut idi.

Belə hadisələrdən sonra "Freedom House" təşkilatının adını eşitdikdə təbii olaraq bu qurumların ədalətsizliyindən irəli gələn dərin narahatlıq yaranır. Çünki uzun illərdir ki, Azərbaycana qarşı obyektiv olmayan tənqidlər səsləndirərək ölkəmizi beynəlxalq arenada təzyiq altında saxlamağa çalışırlar.

Rəsmən qeyri-hökumət təşkilatı olan "Freedom House" uzun müddətdir ki, "dünyada demokratiyanın və insan hüquqlarının müdafiəsi" adı altında fəaliyyət göstərən, lakin son illərdə bir sıra qlobal siyasi qalmaqallara qarışan struktur kimi tanınır. Bu qurumun bir çox ölkənin daxili işlərinə müdaxilə etməsi, müəyyən siyasi maraqları dəstəkləməsi və beynəlxalq siyasi proseslərə təsir göstərməsi ilə bağlı faktlar diqqət çəkir. "Freedom House"un fəaliyyətini obyektivlikdən uzaq, müəyyən dövlətlərin geosiyasi maraqlarına xidmət edən bir vasitə kimi görən çoxsaylı ekspertlər bu qurumun əsas məqsədlərinin dünyada demokratiyanın təşviqi deyil, konkret siyasi hədəfləri dəstəkləmək olduğunu vurğulayır.

"Freedom House"un fəaliyyətində ən çox diqqət çəkən məqam, onun müxtəlif Qərb dövlətləri, xüsusilə də ABŞ ilə sıx əlaqələrinin olmasıdır. Bu təşkilat uzun illər ərzində ABŞ-ın xarici siyasətində mühüm rol oynayan bir vasitə kimi çıxış edib.

"Freedom House" yalnızca ABŞ Dövlət Departamentinin siyasi məqsədlərinə xidmət edən bir qurum kimi fəaliyyət göstərir.

Bunun sübutu kimi, təşkilatın hesabatlarında tez-tez ABŞ-nin strateji maraqlarına uyğun gəlməyən dövlətlərin tənqid edilməsini göstərmək olar.

Məsələn, 2003-cü ildə İraq müharibəsi ərəfəsində "Freedom House" İraqla bağlı çoxsaylı tənqidi hesabatlar hazırladı və bu hesabatlarda Səddam Hüseyn rejimi insan hüquqlarının pozulmasında ittiham edildi. Lakin həmin dövrdə bəzi analitiklər vurğulayırdı ki, bu tənqidlər Birləşmiş Ştatların İraqa qarşı hərbi əməliyyatlarına legitimlik qazandırmaq üçün istifadə olundu. Eyni dövrdə ABŞ-nin yaxın müttəfiqləri olan bəzi dövlətlərin insan hüquqları məsələsində ciddi problemləri olmasına baxmayaraq, "Freedom House" həmin ölkələri ciddi tənqid etmədi.

"Freedom House" yalnız siyasi fəaliyyəti ilə deyil, həm də müxtəlif korrupsiya qalmaqalları ilə də gündəmə gəlib. Məsələn, 2010-cu ildə təşkilatın keçmiş əməkdaşı olan Çarlz Lüis (Charles Lewis) təşkilatın maliyyə şəffaflığı və hesabatlılığı ilə bağlı ciddi iddialar irəli sürdü. O, təşkilatı maliyyə resurslarını qeyri-şəffaf şəkildə istifadə etməkdə ittiham edərək, "Freedom House"un ABŞ hökumətindən və müxtəlif fondlardan aldığı qrantların bir qisminin qeyri-qanuni yollarla yönləndirildiyini bildirdi. Bu iddialar beynəlxalq aləmdə geniş rezonans doğurdu və təşkilatın əsl simasını göstərdi.

Bundan başqa, 2016-cı ildə təşkilatın əməkdaşlarının bir sıra inkişaf etməkdə olan ölkələrdə demokratiyanın təşviqi adı altında fəaliyyət göstərən yerli qeyri-hökumət təşkilatları (QHT) ilə gizli əlaqələri ortaya çıxdı. Bu QHT-lərin ABŞ hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilməsi və həmin ölkələrdə siyasi rejimləri dəyişdirmək üçün müxtəlif fəaliyyətlərə cəlb olunması ciddi tənqidlərə səbəb oldu. Bu faktlar göstərdi ki, "Freedom House" sadəcə QHT-ləri dəstəkləyən bir qurum kimi fəaliyyət göstərmir, əksinə, həmin QHT-lərin fəaliyyətini ABŞ-nin maraqlarına uyğun şəkildə yönləndirir.

"Freedom House"un fəaliyyətinin ən çox mübahisə doğuran tərəflərindən biri də onun bir sıra ölkələrin daxili işlərinə birbaşa müdaxilə etməsi və siyasi rejimləri dəyişdirmək üçün müxtəlif vasitələrdən istifadə etməsidir. Məsələn, Ukraynada 2014-cü ildə baş verən "Maydan İnqilabı" zamanı "Freedom House" təşkilatının bu prosesdə oynadığı rol xüsusilə diqqət çəkir. Təşkilat Ukraynadakı anti-hökumət nümayişlərinə maddi və texniki dəstək verərək, Viktor Yanukoviçin devrilməsinə yönəlmiş proseslərdə fəal rol oynadı. Həmin dövrdə bir çox siyasi ekspertlər vurğulayırdı ki, "Freedom House" bu fəaliyyətini demokratiyanın təşviqi adı altında həyata keçirir, lakin əsl məqsədi Ukraynanı Qərbə yaxınlaşdırmaq və Rusiyanın təsir dairəsindən çıxarmaqdır.

Benigno Akinonun prezidentliyi dövründə Filippindəki anti-hökumət nümayişləri zamanı da "Freedom House" oxşar fəaliyyətlərdə iştirak etmişdir. Siyasi analitiklər bildirirlər ki, bu təşkilat Filippindəki etiraz hərəkatına böyük maliyyə dəstəyi verərək, hökuməti zəiflətmək və ABŞ-nin regiondakı təsirini gücləndirmək üçün aktiv fəaliyyət göstərmişdi.

"Freedom House"un fəaliyyəti bir çox siyasi ekspert və analitiklər tərəfindən kəskin tənqid olunur. Məşhur siyasi analitik Noam Xomski (Noam Chomsky) "Freedom House"u "Qərbin yumşaq güc vasitəsi" adlandıraraq, onun fəaliyyətinin demokratiya və insan hüquqları ilə heç bir əlaqəsi olmadığını vurğulayıb: ""Freedom House"un əsas məqsədi Qərbin geosiyasi maraqlarına uyğun gəlməyən dövlətləri beynəlxalq arenada təzyiq altında saxlamaq və bu ölkələrdə siyasi rejimləri dəyişməkdir".

ABŞ-nin məşhur siyasi jurnalisti Qlenn Qrinvald (Glenn Greenwald) isə "Freedom House"un fəaliyyətini "demokratiya adı altında təxribat" kimi qiymətləndirir. O, bu təşkilatın xüsusilə postsovet ölkələrində qeyri-demokratik rejimləri dəstəkləmək üçün istifadə edildiyini və bu ölkələrdə Qərbin maraqlarına uyğun olan hökumətlərin qurulması üçün fəaliyyət göstərdiyini bildirir. Q.Qrinvald vurğulayır ki, "Freedom House" bir çox hallarda həmin ölkələrin daxili işlərinə müdaxilə edərək, suverenlik hüququnu pozur.

"Freedom House" uzun müddətdir ki, "demokratiya və insan hüquqlarının müdafiəsi" adı altında fəaliyyət göstərən bir təşkilat kimi tanınır. Lakin onun fəaliyyəti ilə bağlı qalmaqallar, korrupsiya iddiaları və daxili işlərə müdaxilə etməsi faktları təşkilatın obyektivliyini sual altına alır. Bir çox ekspertlər və analitiklər vurğulayır ki, "Freedom House" Qərbin yumşaq güc vasitəsi kimi çıxış edir və müəyyən ölkələrin siyasi rejimlərini dəyişdirmək üçün aktiv şəkildə istifadə olunur. Bu təşkilatın fəaliyyəti beynəlxalq hüquq normalarına zidd olaraq, suveren dövlətlərin daxili işlərinə birbaşa müdaxilə etmək və siyasi prosesləri manipulyasiya etmək kimi ciddi problemlər doğurur.

COP29 sammiti yaxınlaşdıqca, Ermənistan lobbisi ilə sıx bağlı olan qüvvələrin də Azərbaycana qarşı hücumları artıb. "Freedom House" və "Human Rights Watch" kimi təşkilatlar, Ermənistana olan simpatiyalarını gizlətməyərək açıq şəkildə Azərbaycanı beynəlxalq arenada təcrid etməyə çalışırlar.

Məsələn, "Freedom House" rəhbərliyində erməni mənşəli şəxslərin fəaliyyət göstərməsi bu təşkilatın Azərbaycana qarşı qərəzli mövqeyini daha da gücləndirir. Təşkilat erməni "fəallar"ın təqdim etdiyi təhrif olunmuş uydurma və absurd "məlumat"ları öz hesabatlarına daxil edərək Azərbaycanın imicinə xələl gətirmək üçün müntəzəm olaraq fəaliyyət göstərir.

Azərbaycanın hüquqlarına dair heç bir obyektiv və ədalətli yanaşma göstərməyən bu təşkilatlar, eyni zamanda ölkəmizin Ermənistan tərəfindən təcavüzə məruz qalan məcburi köçkünlərin hüquqlarını açıq şəkildə görməzdən gəlir. 30 ildən artıq müddətdə öz yurd-yuvalarından didərgin salınan azərbaycanlıların taleyi Qərb hüquq-müdafiə təşkilatları üçün maraq doğurmur.

Maraqlıdır ki, COP sammitləri daha əvvəl Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Misir, Mərakeş və digər ölkələrdə keçirilib. Fəqət həmin vaxt nə "Freedom House", nə də digər Qərb hüquq-müdafiə təşkilatları insan hüquqları məsələsinə dair heç bir səs-küy qaldırmamışdı. Bu fakt, Azərbaycana qarşı edilən ittihamların əslində siyasi məqsədlərlə bağlı olduğunu bir daha sübut edir.

Azərbaycana qarşı edilən hücumların məqsədi yalnız iqlim sammiti üzərindən siyasi təzyiqləri artırmaqdır. Bu təşkilatların "insan hüquqları" adı altında apardıqları kampaniyalar, Ermənistan lobbisinin təsiri altında Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzuna xələl gətirməkdən başqa bir şey deyil. Halbuki Azərbaycanın milli maraqlarını qorumaq və beynəlxalq səviyyədə haqlı mövqeyini müdafiə etmək yolunda heç bir təzyiq ölkənin qətiyyətinə təsir edə bilməz.

Son zamanlar "Freedom House" tərəfindən yayılan hesabatlarda Azərbaycanın guya "etnik təmizləmə və insan haqları pozuntuları törətdiyi" iddia olunur. Bu ittihamların arxasında isə Ermənistan tərəfinin təqdim etdiyi təhrif olunmuş məlumatlar dayanır. Halbuki Ermənistanın Azərbaycana qarşı 30 il ərzində apardığı işğalçılıq siyasəti nəticəsində yüz minlərlə azərbaycanlı doğma yurdlarından qovulub və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü kobud şəkildə pozulub.

Azərbaycan bu gün də öz sərhədlərini qorumaq hüququna malikdir və bu hüququndan istifadə edərək beynəlxalq hüquqa uyğun addımlar atır. Azərbaycan dövlətinin hüquqi mövqeyi, beynəlxalq səviyyədə tanınan və qəbul olunan norma və prinsiplərə əsaslanır. Buna baxmayaraq, "Freedom House" və digər qərəzli təşkilatlar Azərbaycanın legitim hüquqlarını gözardı edərək ölkəmizi beynəlxalq aləmdə təzyiq altında saxlamağa çalışırlar.

"Freedom House" təşkilatının ABŞ Dövlət Departamenti ilə sıx əlaqələri də bu təşkilatın fəaliyyətinin arxasında duran məqsədləri daha da aydınlaşdırır. Bu təşkilat uzun illərdir ki, ABŞ-ın xarici siyasətində istifadə edilən yumşaq güc vasitələrindən biridir. Xüsusilə də ABŞ-ın "demokratiya təşviqi" adı altında həyata keçirdiyi layihələrdə "Freedom House" mühüm rol oynayır. Bu gün də təşkilatın bəzi hesabatları və təşəbbüsləri Dövlət Departamentinin müəyyən siyasi maraqlarını həyata keçirmək üçün istifadə olunur. Bu fakt, Azərbaycanın müstəqil və milli maraqlara əsaslanan xarici siyasətinə qarşı ABŞ-nin bəzi dairələrinin apardığı təzyiq kampaniyasının tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilməlidir.

... "Freedom House" kimi təşkilatların apardığı qərəzli kampaniyalar, Azərbaycanın milli maraqlarına qarşı aparılan genişmiqyaslı təzyiqin bir hissəsidir. Ancaq bu təzyiqlər Azərbaycan xalqının öz suverenliyini və müstəqilliyini qorumaq iradəsinə heç vaxt təsir edə bilməz. Azərbaycanın beynəlxalq hüququn normalarına əsaslanan mövqeyi hər zaman haqlıdır və bu mövqe heç bir qərəzli hücumla dəyişdirilə bilməz.

Elçin Alıoğlu
TREND