Süni zəlzələlər və sunami təhlükəsi – Təsadüf, yoxsa qlobal təzyiq planı?

Son günlərdə dünyanın müxtəlif bölgələrində baş verən güclü zəlzələlər və ardınca gələn sunami xəbərdarlıqları beynəlxalq ictimaiyyətdə ciddi narahatlıq yaradıb.

Meksika və Yaponiyada sunami təhlükəsi ilə bağlı rəsmi xəbərdarlıqlar edilib, eyni zamanda Türkiyədə də zəlzələ qeydə alınıb. Bu təbii fəlakətlər zənciri bəzi ekspert və müşahidəçiləri belə bir sual üzərində düşünməyə vadar edir.

Bu təsadüfmü, yoxsa planlı təzyiq aləti?

Bəzi analitiklər hesab edirlər ki, yeraltı nüvə sınaqları yalnız hərbi yoxlamalar üçün deyil, həm də geosiyasi təzyiq vasitəsi kimi istifadə olunur. Belə sınaqların dəniz dibi və ya tektonik qırılma nöqtələrində aparılması süni zəlzələlərin yaranmasına, nəticədə isə sunami təhlükəsinin meydana çıxmasına səbəb ola bilər. Hazırda bu tip fəaliyyətlərin hansı ölkələr tərəfindən həyata keçirildiyi rəsmi olaraq təsdiqlənməsə də, müxtəlif mənbələrdə ABŞ, Rusiya və Çin kimi güclərin bu texnologiyaya sahib olduğu iddia olunur.

Daha maraqlı məqam isə ABŞ-nin prezidenti Donald Trampın Rusiya lideri Vladimir Putinə verdiyi "10 günlük möhlət" xəbərinin mediada yayılmasıdır. Bu bəyanatın ardınca geosiyasi gərginlik fonunda baş verən zəlzələlər və sunami təhlükələri bəziləri tərəfindən birbaşa bağlılıq kimi qiymətləndirilir. Bəzi ekspertlər qeyd edirlər ki, bu cür təbii fəlakətlərin bəzən siyasi mesaj daşıyan vasitələrə çevrilməsi mümkündür.

Süni zəlzələlər necə yaradıla bilər?

Mütəxəssislərə görə, süni zəlzələ yaratmaq üçün yüksək partlayış gücünə malik cihazlar yerin dərin qatlarında aktivləşdirilməlidir. Ən çox istifadə edilən üsul yeraltı nüvə sınaqlarıdır. Bu cür partlayışlar süni olaraq tektonik gərginliyi artıraraq zəlzələnin baş verməsinə təkan verə bilər. Lakin bu proses olduqca risklidir və ətraf mühitə dağıdıcı təsir göstərə bilər. Bu səbəbdən beynəlxalq səviyyədə qadağandır və ciddi nəzarət altındadır.

Bəs məqsəd nədir?

Əgər bu iddialar doğrudursa, süni zəlzələlər vasitəsilə strateji bölgələrə təzyiq göstərmək, siyasi qərarları təsirləndirmək, enerji yollarını idarə etmək və ya sadəcə güc nümayiş etdirmək məqsədi daşıya bilər.

Hazırkı vəziyyət təbii hadisələrin arxasında insan faktorunun olub-olmaması sualını yenidən gündəmə gətirir. Bu sualların cavabı isə yalnız daha geniş beynəlxalq araşdırmalar və şəffaf məlumat mübadiləsi ilə tapıla bilər.

Asya
Milli.Az