Allah sevgini, ağlı görür?

1) Bəzi alimlərə görə Allah hər görülən şeyi görür; hər eşidilən şeyi eşidir. (Bax. Zəmaxşəri, Mücadilə, 58/1. Ayənin təfsiri)

- Bu şərhdə olduğu kimi Allahın görməsi, görülənlər cinsindən olan şeylərə məxsus olduğunu söyləyənlərə görə, "Allahın hər şeyi görməsi", iki mənaya gəlir:

a) Allah görülənlər cinsindən olanların hamısını görür. b) Allah, görülənlər növündən olmayanları isə bilir. Yəni bu sahədəki görməsi, elmiylə bilməsi mənasına gəlir. (Bax. Razi, əl-Bəqərə, 2/96. Ayənin təfsiri)

Buna görə sevgi, nifrət kimi görünə bilən sahənin xaricində qalan xüsusları da Allah görür, lakin elmi ilə görür / yəni bilir.

2) Eşitmə mövzusu da görmə mövzusu kimidir. İslam alimləri Allahın görməsi və eşitməsini elm olaraq qiymətləndirməyin yanlış olduğunu bildirmişlər.

Yəni -Mötəzilənin iddia etdiyi kimi- Allahın "Basar-Səmi '" isimlərini və' basar-səm 'sifətlərini, "Alim" ismi və elm sifəti çərçivəsində qiymətləndirmək əhli-sünnə alimləri tərəfindən qəbul edilməmişdir. (Bax. Qəzali, əl-İqtisad fil-İtiqad, 1 / 65-67)

- Bunu bilirik ki, Allahın eşitməsi və görməsi, bizim eşitməyimiz və görməyimiz kimi deyildir. Onun alətə ehtiyacı yoxdur. Uzaq-yaxın onun üçün birdir.

- Bəzi alimlərə görə isə Allah görünmə xüsusiyyətinə sahib olmayan şeyləri də görür, eşidilmə xüsusiyyətinə sahib olmayan şeyləri də eşidir.

Lakin İbn Hazm kimi bəzi alimlər, bunun mümkün olmaqla birlikdə belə bir təsəvvürün İslami olmayacağını bildirmişlər.

Məsələn, "Allahın rəngləri eşitdiyini, səsləri gördüyü" deyə bilmərik. Çünki, Quran Ərəb diliylə gəlmişdir. Bu dildə etibarlı olmayan mənalar qəbul edilməz.

Ərəb dilində "Basar" sözü cisimlər kimi görünən şeyləri görən kəs üçün istifadə edilir. Həmçinin, "Səmi '" sözü, eşidilən səs növündən olan şeyləri eşidən kəs üçün istifadə edilir. Quranda açıq bir şəkildə bunun xaricində bir mənaya gəldiyini bildirən bir ayədən də söhbət getmir. Bu səbəblə, bu sözləri əsl lüğət mənaları xaricində qiymətləndirmək doğru deyildir.

Yalnız Allahın eşitməsi, görməsi, əgər bilməsi mənasında istifadə edilərsə, bu halda "Onun rəngləri eşitdiyini, səsləri gördüyünü" söyləyə bilərik. (Bax. İbn Həzm, Fəslun fil- Miləli vəl-Əhvai vən-Nihəl, 2 / 109-111)

3) Allah var olmuş, var olan, var olacaq olan hər şeyi bilir. "Yeddi göyü və yerdən də bir o qədərini yaradan Allahdır. Vəhy onların arasında ona görə nazil olur ki, Allahın hər şeyə qadir olduğunu və Allahın hər şeyi elmi ilə əhatə etdiyini biləsiniz.

" (Talaq, 65/12) tərcüməsindəki ayə və bənzərlərindən heç bir şeyin Allahın elminin xaricində olmadığı bildirilmişdir.

Milli.Az