Yeməkdən sonra şirniyyat istəyi normaldır?

Bəzi insanlarda yeməkdən dərhal sonra, hələ süfrədən qalxmadan şirniyyat yemək arzusu yarana bilər. Mütəxəssislər bildirir ki, belə hallarda qəbul edilən qidanın tərkibinə diqqət yetirmək lazımdır. Yetərli miqdarda su içmək də qəfil şirniyyat istəklərini azalda bilər.

Milli.Az xəbər verir ki, şirniyyat yemək tələbatı əsasən qan şəkərinin dalğalanması, istifadə olunan karbonhidrat növləri, bağırsaq hormonlarının təsiri və beynin mükafatlanma mexanizmi ilə əlaqəlidir. Xüsusilə qan şəkərini sürətlə yüksəldən karbohidratlı yeməklərdən sonra beyin "enerjiyə ehtiyacım var" siqnalı göndərir. Emal edilmiş qidaların azaldılması, lifli məhsulların artırılması və su içmə vərdişinin gücləndirilməsi şirniyyat istəyinin qarşısını almağa kömək edir.

Anadolu Sağlamlıq Mərkəzinin qidalanma və pəhriz mütəxəssisi Derya Eren bildirir ki, sağlam insanlarda yeməkdən sonra şirniyyat istəyi adətən xəstəlik əlaməti deyil, orqanizmin qan şəkərini tənzimləyərkən verdiyi təbii reaksiyadır.

Eren bildirir ki, yeməkdən sonra insulinin yüksəlməsi ilə qan şəkəri düşməyə başlayır və bu yüngül eniş beyinə şirniyyat yolu ilə sürətli enerji ehtiyacı mesajı göndərə bilər. Problemi yaradan sadəcə şəkərin azalması deyil, azalmanın sürətidir.

Onun sözlərinə görə, aparılan araşdırmalar sadə karbonhidratlarla qidalanan insanlarda bu istəyin daha güclü göründüyünü təsdiqləyir.

Dünya Səhiyyə Təşkilatı isə gündəlik sərbəst şəkər qəbulunun ümumi kalorinin 5%-ni keçməməsini tövsiyə edir. Şirniyyat istəyini idarə etmək isə mümkündür. Derya Eren bunun üçün aşağıdakı tövsiyələri verir:

Balanslı qidalanma, liflə zəngin yeməklər

Qan şəkərini qəfil yüksəltməyən aşağı qlisenik indeksli karbonhidratlar

Kifayət qədər protein və sağlam yağlar

Bu model ani qan şəkəri düşməsinin qarşısını alır

Daimi yuxu rejimi, stresin idarə edilməsi, qısa piyada gəzintilər və kifayət qədər maye qəbulu da şirniyyat istəyini azaldır

Davranış texnikaları, porsiya nəzarəti və sağlam alternativ şirniyyatlar da təsirli ola bilər

Duyğusal səbəblər də şirniyyata yönəldə bilər

Araşdırmalar göstərir ki, yeməkdən sonra dopamin reaksiyası zəif olan insanlarda şirniyyat istəyi daha qabarıq olur. Dopamin beynin həzz, motivasiya və mükafat hisslərini tənzimləyən kimyəvi maddədir və şəkərli qidalar dopamin istehsalını artırır.

Eren bildirir ki, şirniyyat istəyi təkcə bioloji deyil, həm də davranış xarakterli ola bilər:

"Stres, narahatlıq, yorğunluq, yuxusuzluq və mükafat mexanizminin həddindən artıq aktivliyi şirniyyat istəyini gücləndirə bilər. Araşdırmalar göstərir ki, stres zamanı kortizol yüksəlir və bu, karbohidrat yönümünü artırır. Xüsusilə emosional yemə davranışı olan insanlarda şirniyyat istəyi daha tez-tez və daha güclü şəkildə müşahidə olunur."

Lalə Qüdrətova
Milli.Az