Bu gün Od çərşənbəsidir

Bu gün Azərbaycanda ikinci çərşənbə - Od çərşənbəsi qeyd olunur.

ilin axır çərşənbələrindən ikincisi olan Od çərşənbəsi xalq arasında Üskü çərşənbə, Addı çərşənbə kimi də tanınır.

Novruz bayramı öncəsi qeyd edilən 4 çərşənbə axşamı tonqal qalansa da, Od çərşənbəsinin özünəməxsus xüsusiyyətləri var. Bu gün məhz Od çərşənbəsi olduğuna görə tonqalın qalanmasının daha spesifik özəlliyi var.

Odun, tonqalın olması istiliyin mənasını ifadə edir və yazın gəlişi də havaların isinməsinin əsas göstəricisidir. Od çərşənbəsi qazanlar qaynamalı, insanların ocağının üstü boş qalmamalıdır.

Tədqiqatçılar Od çərşənbəsini qədim zamanların əsas dinlərindən olan və Azərbaycan ərazisində yayılan atəşpərəstlik dini ilə bağlayırlar. Çünki Zərdüşt tərəfindən yaradılan Avesta kitabındakı odun müqəddəsliyi və insanların oda olan inamı, sitayişi tarix boyunca özünü güclü şəkildə göstərib. Hətta Bakının Suraxanı qəsəbəsində yerləşən Atəşgah da buna əyani misaldır.

Hər evin və binanın qarşısında tonqal qalanması həmin ilin isti, bərəkətli keçməsinə nişanədir.

Od çərşənbəsi hamı müxtəlif xörəklər bişirməli və stolun üzərində bütün çərşənbələrdə olduğu kimi şirniyyatlar olmalıdır. İnsanların inancına görə, bu, süfrənizin bollu, bərəkətli olması, ilinizin şirin və sevinc dolu keçməsinə səbəb olur.

Qodu-qodunu gördünmü?
Qoduya salam verdinmi?
Qodu burdan ötəndə
Qırmızı günü gördünmü?

Qoduya qaymaq gərək,
Qablara yaymaq gərək,
Qodu gün çıxarmasa,
Gözlərin oymaq gərək.

Yağ verin yağlamağa,
Bal verin ballamağa,
Qodu gülmək istəyir.
Qoymayın ağlamağa.
Bu nəğməni oxuyaraq evlərdən pay yığılar.

Odla bağlı atalar sözləri.

Odu su ilə söndürmək olmaz.
Od çərşəbəsində ocağı boş qoymazlar.
Odsuz ocaq olmaz.
Od ilə oynamaq olmaz.
Od yanan yerdən tüstü çıxar.
Od ilə pambığın nə dostluğu?
Od ilə od sönülməz. (çözülməz).
Od düşəndə, yaşda yanar, quruda.
Od söndürər, su yandırar.
Oddan kül törər, küldən nə törər?

Odla bağlı inanclar.

Ocaq yananda səs çıxırsa, deyərlər ki, kimsə sözünü danışır.
Od hisli olarsa, "uzaqdan qonaq gələcək" deyərlər.
Ocaqda kül titrəyəndə "od xeyirə oynayır" deyərlər.
Çərşənbədə ocağı boş qoymazlar.

Odla bağlı alqışlar.

Ocağın odlu, qazanın qaynar olsun.
Ocağınız odlu, eviniz nurlu olsun.
Ağrın, acın odda yansın.
Ocağın sönməsin.

Odla bağlı andlar.

Od haqqı!
Gün haqqı!
Öşığa and olsun!
Çıraq haqqı!
Hər zaman ocağınızın yanar, odunuzun sönməz, eviniz işıqlı olması diləyilə, Od çərşənbəniz mübarək olsun!

Milli.Az