İmkan verin, bir az da yatım...

31 Oktyabr 2014 17:48

Havalar soyuduqca səhər yuxudan oyanmaq çətinləşir, yuxuya tələbat daha da artır

Əvvəl 6-7 saat yatıb özünü gümrah hiss edənlər üçün bu vaxt yuxudan doymağa kifayət etmir. Bəziləri üçün soyuq havalarda yuxudan oyanmaq işgəncə kimi görünür. Lakin mütəxəssislər bunu insanların gündəlik rejiminin payız mövsümünə və sərt havalara uyğunlaşdırmamaları ilə izah edir.

Terapevt Samirə Tağıyevanın sözlərinə görə, havalar soyuduqca insanda xoşbəxtlik hormonu olan seratoninin miqdarı azalır: "Bu səbəbdən də insan özünü yorğun hiss edir və daha çox yatmaq istəyir. Payız və qış aylarında seratonin çatışmazlığı günəşli saatların azalması ilə izah olunur. Bunun qarşısını almaq üçün havanın soyumasına baxmayaraq, səhərlər təmiz havada çox vaxt keçirmək lazımdır. Seratoninin artmasına zülal və triptofanlar səbəb olur. Bu maddələr isə şokolad, lobya, mərci, yumurta, yağsız ət, bərk pendir növlərində, bananda var".

Tağıyeva bildirib ki, insanın daim yuxulu olmasına vitamin çatışmazlığı da təsir edir. Bu səbəbdən də, orqanizminin zəiflədiyini hiss edənlər payız mövsümündə vitamin kompleksi qəbul etməlidir. Həkim əlavə edib ki, gün işığında az olmaq D vitaminin yaranmasının qarşısını alır: "D vitamini çatışmazlığı apatiya, depressiya və yuxululuğa səbəb olur. Nəticədə immun sistemi aşağı düşür, insan asanlıqla müxtəlif infeksiya, qripp xəstəliyinə tutulur".

Kolumbiya Universitetinin alimləri yuxudan doymamağın piylənməyə səbəb olduğunu müəyyənlləşdiriblər. Aparılan təcrübəyə əsasən 2-3 saat yatan insanlarda piylənmə normal yatıb yuxunu alanlardan 73 faiz, 6 saat yatanlara nisbətən 23 faizi çoxdur.

Yuxudan doymamaq iş qabiliyyətinə, sağlamlığa da mənfi təsir göstərir. Bu səbəbdən də mütləq yuxudan doyana qədər yatmaq lazımdır. Qış mövsümü yaxınlaşdıqca gecə ən azı 8 saat yatmaq tələb olunur. Amma yuxuya tələbat yaşa görə dəyişir. Məsələn, yeni doğulan körpə gündə 18-20 saat, azyaşlı uşaq gündə 12-14 saat yatır. Yetkin adamın yuxu müddəti gündə 7-9 saat arasında dəyişir. Bəzi hallarda insanın 10 saat yatması belə anormal sayılmır, çünki buna bədənin ehtiyacı ola bilər. Yaşlılara isə gündə 5-6 saat yatmaq lazımdır.

İnsan ona lazım olan qədər yatmadıqda, uzun müddət yuxusuz qalma nəticəsində xroniki yorğunluq, zəiflik yaranır.

Psixoloq Arzu Qurbanovanın sözlərinə görə, yuxudan səhər tezdən rahat oyanmağa həllini tələb edən problemər də mane ola bilər: "Bu səbəbdən də gecə yatmazdan əvvəl yatağınıza uzandıqda heç vaxt problemlərinizi düşünməyin. Özünüzdən asılı olmadan problemləriniz fikrinizə gəlsə də, yaxşı şeylər haqqında düşünməyə çalışın. Səhər yuxudan da ayılanda sizi sevindirəcək bir hadisə haqqında düşünün".

Psixoloq məsləhət görür ki, zəngli saatın səsini eşidən kimi özünüzü dərhal oyanmağa məcbur etməyin: "Yaxşı olar ki, zəngli saatı bir qədər tez qurub, yuxudan oyandıqdan sonra bir-iki dəqiqə çarpayıda uzanasınız. Bu müddət ərzində günün yaxşı keçəcəyinə özünüzü psixoloji hazırlayın. Mümkünsə, xoş xəyala dalın. Müsbət hisslər və fikirlər sizə dərhal yataqdan qalxmağa kömək edəcək".

Onun dediyinə görə, bəziləri məsuliyyətli olduğu üçün yataqdan durmaq istəməsələr də, özünü buna məcbur edir: "Zəngli saat çalan kimi yerindən qalxır və gündəlik öhdəliklərinə başlayırlar. Buna baxmayaraq özlərini tükənmiş, yorğun, əzgin və enerjisiz hiss edirlər. Bu əlamətləri aradan qaldırmaq üçün səhər acqarına bir stəkan süfrə suyu içmək məsləhətdir. Suya limon dilimi və ya bal da əlavə etmək olar. Duş qəbul edib (yaxşı olar ki, isti və sonra soyuq suda) güzgüyə baxıb özünüzə gülümsəyib enerjili olduğunuzu hiss etməyə çalışın".

Ekspress.az