7 uşaq anasının şikayəti müzakirələrə yol açdı

14 Avqust 2014 14:03

"İslamda insanın kasıb olması səbəbindən evlənməməsi günah sayılır..."

Bir neçə gün öncə sizə 24 kvadratmetrlik birotaqlı evdə yaşayan 7 uşaqlı ailə haqqında məlumat verilmişdi. Bu həyat hekayətləri ailələrin maddi imkanlarının zəif olması ilə bağlı olsa da, cəmiyyətdə daha çox imkansız ailələrin niyə çox uşaq dünyaya gətirməsi müzakirə olundu.

Məlum olduğu kimi, çoxuşaqlı ailələrə ən çox kənd yerlərində rast gəlinir.

Çünki burada daha çox uşaq daha çox işçi qüvvəsi və daha çox gəlir deməkdir. Kənd yerlərində azyaşlıların əməyindən çobanlıqdan tutmuş, bağbanlığa qədər hər bir sahədə istifadə olunur. Yəni uşaq öz çörəyini özü qazanır.

Şəhərdə isə vəziyyət fərqlidir. Xüsusən paytaxt Bakıda uşağın dünyaya gəlməsindən başlamış, təhsilinə qədər hər şey özü ağırlığında pulla ölçülür. Üstəlik, şəhərdə uşaqlar ən tez 18 yaşından sonra ailəyə qazanc gətirə bilərlər. Bəs belə bir halda, şəhərdə yaşayan imkansız ailələr niyə çox uşaq dünyaya gətirməyə meyllidirlər? Adını çəkdiyimiz reportaj ətrafında yaranan "imkanı olmayan ailə niyə yeddi övlad dünyaya gətirir" sualı ətrafında biz də müxtəlif sahələrin mütəxəssisləri ilə müzakirə apardıq.

Dövlət Komitəsi: "Bu cahillikdir..."

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədr müavini Sədaqət Qəhrəmanova musavat.com-a açıqlamasında bu kimi halları cahillik adlandırıb, gəncləri ailə qurarkən daha çox düşünməyə çağırıb: "İlk növbədə maarifləndirmə işləri aparılmalıdır. Əgər bugünkü ictimai vəziyyəti, insanların sosial durumunu, bu haqda ölkə qanunvericiliyinin tələblərini, tibbi baxımdan nəticələrini insanlara izah etməsən, onlara öyrətməsən, elə biləcəklər ki, yalnız ailə qurmaq, uşaq dünyaya gətirmək üçün həyata gəliblər. Əksər gənclər evi, peşəsi, ailə saxlamaq üçün maddi imkanları olmadan ailə qururlar və başlayırlar övladlar dünyaya gətirməyə. Bunun adı cahillikdir. Ona görə də bu istiqamətdə biz insanlarla işləməliyik, maarifləndirmə tədbirləri aparmalıyıq".

S.Qəhrəmanovanın sözlərinə görə, Komitə son zamanlar bu istiqamətdə bir çox layihələr həyata keçirib: "Bizim bu istiqamətdə bir layihəmiz də var, yaşlı nəslin nümayəndələrinin təcrübəsinin öyrənilməsinə yönəlib. Bölgələrdə kənd camaatı ilə görüşürük. Görüşdə gənc ailələr də olur, uzunömürlü ailələr də. Uzun müddət bir yerdə xoşbəxt yaşamış ailələrin təcrübəsini gənclərə örnək göstəririk ki, onlar necə ailə qurublar, necə onu qoruyub saxlayıblar, necə gözəl övladlar yetişdiriblər. Çalışırıq ki, bugünkü gənclik onların təcrübəsindən faydalansın və düşünülmüş şəkildə ailə qursun" .

Sədaqət Qəhrəmanova deyib ki, nəinki Komitə, QHT-lər də bu layihələrə dəstək verməlidir ki, insanlar maariflənsin, düşünülmüş şəkildə ailə qursunlar: "Gərək doğulan hər bir uşaq arzuolunan olsun. Övlad o zaman arzuolunan olur ki, valideyn bu uşağı saxlamağa qadir olduğuna inanır. Buna görə də, ailə düşünülmüş şəkildə qurulmalı, təməli möhkəm olmalıdır".

Millət vəkili: "Çoxuşaqlı ailələr azalır"

Milli Məclisin Sosial Siyasət Komitəsinin üzvü, deputat Musa Quliyev isə bildirib ki, ailə planlaşdırılması bir mədəniyyətdir və maarifləndirmə yolu ilə cəmiyyətdə təbliğ olunmalıdır: "Hər kəs başa düşməlidir ki, uşağı dünyaya gətirməklə iş bitmir. Daha məsuliyyətli iş onu xoşbəxt, sağlam, təhsilli, tərbiyəli böyütməkdir".

Deputat qeyd edib ki, son illərdə ölkəmizdə çoxuşaqlı ailələrin sayı azalmağa doğru gedir: "Təxminən 10 min ailə var ki, onların uşaqlarının sayı 6-dan çoxdur. Ancaq hər halda ailələr öz imkanlarını nəzərə almalıdırlar. Eyni zamanda bu cür ailələrə dövlət tərəfindən də müəyyən yardımlar göstərilir, uşaqların doğulmasına görə birdəfəlik müavinət, əgər işləyən ata və ana bir yaşına qədər uşağa baxırsa, aylıq müavinət verilir. Ailənin gəlirləri yaşayış minimumundan aşağı olduqda isə, onlara ünvanlı sosial yardım verilir. Qanunvericilik icazə verir ki, həmin ailələr yaşadıqları rayonun icra hakimiyyəti orqanlarına və bələdiyyələrə müraciət etsinlər, onlardan da aylıq və ya birdəfəlik müavinət alsınlar" .

Lakin M.Quliyevə görə, bütün bu deyilənlərlə yanaşı, ailə planlaşdırılması, neçə uşağın, neçə ildən bir doğulması ailənin öz müstəsna hüququdur, ona heç kim qarışa bilməz: "Hazırda "Reproduktiv sağlamlıq və ailə planlaşdırılması haqqında" qanun layihəsi hazırlayırıq. Ancaq orada bir neçə mübahisəli məsələ olduğuna görə qanun hələ də qəbul olunmayıb. Dövlət birmənalı olaraq yeni doğulan uşaqların sayının çox olmasında maraqlıdır. Hazırda doğulan uşaqların sayında 10% artım var. Bu mənada təxminən 10-15 ildən sonra Azərbaycan əhalisinin sayı bütövlükdə Qafqaz əhalisinin sayından çox olacaq. Ancaq bütün dünyada proses çoxuşaqlı ailələrin sayının azalması istiqamətində gedir".

* * *

Bəs görəsən, ailə planlaşdırılması məsələsinə İslam dinində münasibət necədir? Ailə qurmağın və övlad dünyaya gətirməyin maddi durumla tənzimlənməsi məsələsi haqda din nə deyir?

"Yeni müsavat" qəzetinin dini yazarı Kənan Rövşənoğlu deyir ki, İslam dini hər zaman insanları evlənməyə və övlad sahibi olmağa təşviq edir: "Quran-Kərimdə Allah buyurur: "(Ey möminlər!) Aranızda olan subay kişiləri və ərsiz qadınları, əməlisaleh (yaxud evlənməyə qabil) kölə və cariyələrinizi evləndirin. Əgər onlar yoxsuldurlarsa, Allah öz lütfü ilə onları dövlətli edər. Allah (lütfü, mərhəmətilə) genişdir, (hər şeyi) biləndir! Aranızdakı subay kişiləri və ərsiz qadınları, əməlisaleh kölə və cariyələrinizlə evləndirin!". Bu ayəyə əsasən İslam dinində insanın kasıb olması səbəbindən evlənməməsi, övlad sahibi olmaq istəməməsi günah sayılır, yəni Allaha şərik qoşmaq, Onun vədinə inamsızlıq kimi qəbul olunur".

K.Rövşənoğlu deyir ki, təkcə Qurani-Kərimdə deyil, peyğəmbərimizin hədislərində də çoxuşaqlılıq bəyənilir və təqdir olunur: "Həzrət Məhəmməd Peyğəmbər (s.ə.s) deyir: "Evlənən şəxs dininin yarısını hifz etmişdir. Evlənin! Çünki mən digər ümmətlər qarşısında sizin sayınızın çox olması ilə fəxr edəcəm". Eyni zamanda İslam hökmləri övlad sahibi olan valideynlərə savab verildiyini qeyd edir. Ayə və hədislərdən də göründüyü kimi, İslam dini ailə qurmağa, çoxlu sayda övlad sahibi olmağa təşviq edir, bunu etməyənlərin imanının zəif olduğunu qeyd edir. Məhz bu səbəbdən müsəlmanlar arasında doğum, insan artımı həmişə böyük olub. Ancaq təbii ki, bu məsələdə valideynlərin vəzifəsi yalnız övlad dünyaya gətirmək deyil, həm də onları yetişdirməkdən ibarətdir. Bu barədə hədislərdə valideynin övlad qarşısında vəzifələri, ona yaxşı ad verməsi, sənət öyrətməsi kimi öhdəlikləri də qeyd olunur. Bu mənada kamil həyat proqramı olan İslam insanlara ailə qurmaq və ya övlad dünyaya gətirməklə bağlı qadağa qoymur".

Göründüyü kimi, məsələdə baxışlar fərqlidir. Necə nəticə çıxarmaq və nə qərar vermək isə hər bir insanın öz hüququ və seçim haqqıdır.

Milli.Az