Vergi Məcəlləsinə növbəti dəyişikliklər paketi artıq Milli Məclisin müzakirəsindədir. Bu dəfə təqdim olunan paketdə əməkhaqqı gəlirləri üzrə yeni vergi mexanizminin tətbiqi, elektro və hibrid avtomobillərinin ƏDV-yə cəlb olunması, neft və qaz hasilatına sabit mədən vergisinin gətirilməsi, eləcə də benzin, dizel və maye qaz üzrə yol vergilərinin artırılması diqqət çəkən əsas istiqamətlərdəndir.
Yeni dəyişikliklər paketi, eyni zamanda, vergi yükünün optimallaşdırılması, rəqəmsal inzibatçılığın genişləndirilməsi, investisiya fəaliyyətinin stimullaşdırılması və fiskal dayanıqlığın gücləndirilməsi kimi hədəfləri özündə birləşdirir. Dəyişikliklər paketi biznes mühiti, ekspertlərlə yanaşı geniş ictimaiyyətin də diqqət mərkəzindədir.
Bu dəyişikliklərin iqtisadi əsaslarını, gözlənilən təsirlərini və sahibkarlıq mühitinə gətirəcəyi yenilikləri aydınlaşdırmaq məqsədilə "APA-Economics" İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin (DVX) Vergi siyasəti baş idarəsinin rəisi Nicat İmanovdan müsahibə alıb.
Milli.Az həmin müsahibədən bir hissəni təqdim edir:
- Gələn ildən neft və qaz hasilatına sabit mədən vergisinin tətbiqi, eləcə də benzin, dizel və maye qaz üzrə yol vergilərinin artırılması nəzərdə tutulur. Bu dəyişikliklərin əsas iqtisadi arqumenti və məqsədi nədir?
- Neft-qaz məhsulları istisna olmaqla, digər malların ölkə daxilində istehsalına aksiz və mədən vergiləri onların dəyərinə yox, miqdarına əsasən müəyyən edilir. Bu zaman həmin malların qiyməti dövlət tərəfindən tənzimlənir ki, mədən vergisi maya dəyərinin, aksiz vergisi isə satış qiymətinin formalaşmasında rol oynayır.
Lakin bazarda baş verən qiymət dəyişiklikləri dövlət büdcəsinin vergi gəlirlərinin proqnozlaşdırılmasına təsir etmədiyi halda, istehsalçının əməliyyat planlamasını və proqnoz verməsini çətinləşdirir. Bu da onun əməliyyat effektivliyinə nail olmasını stimullaşdıran mexanizmi zəiflədir. Eyni zamanda, vergilərin malların dəyərinə əsasən hesablanması istehsalçılar üçün həmin malların idxalı ilə müqayisədə iqtisadi baxımdan daha az səmərəli olur.
Buna görə də, neft-qaz sahəsində mədən və aksiz vergilərinin topdansatış qiymətindən faizlə deyil, istehsal həcmindən asılı olaraq sabit məbləğdə hesablanması nəzərdə tutulur. Bu yanaşma həm büdcə gəlirlərinin sabitliyini təmin edir, həm də istehsalçının əməliyyat planlamasını və iqtisadi səmərəliliyini artırır.
Benzin, dizel və maye qaz üzrə yol vergilərinin artırılmasına gəldikdə, deyə bilərəm ki, mövcud tənzimləməyə əsasən yanacağa görə müəyyən edilmiş 0,02 manat məbləğində icbari tibbi sığorta haqqı İcbari Tibbi Sığorta Fonduna ödənilir. Qanunvericiliyə təklif edilən dəyişikliklə həmin məbləğin Fonda təqdim edilən hissəsinin ləğv edilməsi və yol vergisinin dərəcəsinə əlavə edilməklə dövlət büdcəsinə ödənilməsi nəzərdə tutulur.
Bundan əlavə, "Avtomobil nəqliyyatı ilə müntəzəm sərnişin daşınması sahəsinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında" ölkə Prezidentinin Fərmanına əsasən, dövlət büdcəsinin tərkibində "İctimai nəqliyyat" Məqsədli Büdcə Fondu yaradılması nəzərdə tutulur. Bu fondun mədaxil mənbələrindən biri olaraq, avtomobil benzini, dizel yanacağı və maye qazın hər litrinə görə tətbiq olunan yol vergisinin müəyyən hissəsi nəzərdə tutulur.
Milli.Az