Avropanın xəritəsində baxanda bir göz qırpımında gözdən itən, amma ziyarət edən hər kəsin yaddaşına unudulmaz iz buraxan Lixtenşteyn - qitənin ən kiçik, eyni zamanda ən varlı ölkələrindən biridir. Sahəsinə görə cırtdan olan bu knyazlıq, iqtisadi göstəricilərinə görə nəhənglər arasında yer alır.
Bəs bu qədər balaca ölkəni bu qədər fərqli edən nədir?
Knyazlıq haradan başladı? - "Parlaq daş"ın tarixi
Adını Avstriyadakı Lixtenştayn ailəsinin qədim qəsrindən alan knyazlıq sözün əsl mənasında "parlaq daş" deməkdir. Bu ərazilər əvvəlcə Şellenberq və Vaduç adlı iki feodal bölgəsindən ibarət idi. 1507-ci ildə Vaduç suveren status aldı və zamanla bu torpaqlar Lixtenştayn sülaləsinin mülkiyyətinə keçdi. 1719-cu ildə iki ərazi birləşdirilərək bu gün tanıdığımız knyazlıq yaradıldı.
1806-cı ildə Reyn İttifaqına daxil olan Lixtenşteyn, 1866-cı ildən etibarən tam müstəqilliyini qorumağa başladı. Beləcə Avropanın mərkəzində yer alan bu kiçik ölkə öz yolunu çəkdi və özünü heç kimə bənzətməyən bir dövlət qurdu.
Lixtenşteyn: Bir baxışda ölkə
Paytaxt: Vaduç
Əhali: ~39 min nəfər
Sahə: 160 km²-dən bir qədər çox
Sərhədlər: İsveçrə və Avstriya
Dili: alman
Valyutası: İsveçrə frankı
Alp dağlarının qoynunda gizlənmiş bu ölkə dənizə çıxışı olmasa da, turistləri ovsunlayan təbiəti və sabitliyi ilə seçilir.
10 faktla Lixtenşteyn - Niyə bu qədər xüsusidir?
1. Alp Dağlarının İçində Gizlənən Dünyalar
Lixtenşteyn tamamilə Alp dağları üzərində qurulub. Dağ yürüşləri, qış idmanları və nəfəs kəsən panoramalar buranı macəra sevənlərin sevimlisinə çevirir.
2. Dəmir yolu yoxdur - Amma təbiət yol göstərir
Ölkədə nə aeroport, nə də dəmir yolu var. Buraya yalnız avtomobil və ya avtobusla gəlmək mümkündür. Velosiped isə yerli əhalinin gündəlik həyatda ən çox istifadə etdiyi nəqliyyat vasitəsidir.
3. Adambaşına dünyanın ən yüksək ÜDM-lərindən biri
İşgüzar mühit, aşağı vergilər, sabitlik və az əhali - nəticə: Lixtenşteyn Avropanın ən varlı ölkələrindən biridir. Kiçik, amma güclü iqtisadi model!
4. Cinayətin yox dərəcədə olduğu ölkə
Qapıları bağlamağa ehtiyac olmayan bir ölkə düşünün... Polis işçiləri yüz nəfərdən azdır, həbsxanada isə adətən 10-dan çox məhbus olmur. Hətta məhbuslara yeməyi belə restoranlar gətirir.
5. Şirkətlər sakinlərdən daha çoxdur
Korporasiyalar üçün ideal vergi mühiti yaratdığına görə Lixtenşteyn "mini biznes imperiyası" adlandırılır. Ölkədə fəaliyyət göstərən müəssisələrin sayı əhalidən çoxdur!
6. Xarici borcu yox səviyyəsində olan sabit iqtisadiyyat
Böyük maliyyə sektoru və minimal işsizlik Lixtenşteyn iqtisadiyyatını Avropanın ən sabit modellərindən birinə çevirir.
7. Ordusuz dövlət - Amma tam təhlükəsizlikdə
Lixtenşteynin ordusu yoxdur. Müdafiə məsələlərini İsveçrə ilə olan razılaşmaya əsasən bu ölkə təmin edir. Knyazlıq son dəfə 1866-cı ildə ordu göndərib və maraqlısı budur ki, 80 əsgər gedib, 81-i qayıdıb!
8. Bütöv ölkəni bir günlüyə icarəyə götürmək mümkündür
70 000 dollara Lixtenşteyni bir günlük "öz dövlətinizə" çevirə bilərsiniz. Proqrama qəsrlər, şərab təcrübələri, Alp gəzintiləri və hətta atəşfəşanlıq daxildir.
9. Ailə vergisi - Unikal maliyyə modeli
Burada vergi sistemi ailə prinsipinə əsaslanır. Bu yanaşma həm sosial sabitliyi gücləndirir, həm də ailə institutuna dəstək verir.
10. Fermerlərin "inək nekroloqları"
Fermerlər ölmüş inəklərin xatirəsinə nekroloq dərc edirlər. Bu ənənə heyvanlara dərin hörmətin və kənd təsərrüfatının yüksək dəyərinin göstəricisidir.
Lixtenşteyn - Kiçik bədənli, böyük ruhlu ölkə
Avropanın ortasında, dağların arasında sıxılıb qalan bu kiçik knyazlıq dünyanın ən zəngin, ən təhlükəsiz və ən sabit ölkələrindən biri olmağı bacarıb. Onu bu qədər unikallaşdıran da məhz budur: balaca coğrafiya, böyük ambisiya.
Kənan
Milli.Az