Dünyada ilk dəfə süni yolla uşaq yaratdılar

18 İyul 2025 18:00

Birləşmiş Krallıqda genetik xəstəliklərin qarşısını almaq məqsədilə istifadə edilən müasir IVF (süni mayalanma) texnikası ilk real nəticələrini verməyə başlayıb. "Üç nəfərin DNT-sini" birləşdirən bu metod sayəsində artıq səkkiz sağlam körpə dünyaya gəlib.

Milli.Az xəbər verir ki, yeni texnika xüsusilə mitoxondrial xəstəliklərdən əziyyət çəkə biləcək ailələr üçün ümidverici nəticələr ortaya qoyur. Mitoxondrial xəstəliklər təxminən 5000 doğuşdan birində rast gəlinir və bu genetik pozğunluqlar görmə itkisi, əzələ zəifləməsi və sinir sistemi problemləri ilə müşayiət olunur. Hazırda bu xəstəliklərin effektiv müalicəsi yoxdur.

IVF texnologiyasında istifadə edilən yeni üsulda ananın yumurtası, atanın sperması və sağlam donor qadının yumurtasından alınan mitoxondrial DNT birləşdirilir. Nəticədə, körpənin əsas genetik məlumatı valideynlərindən gəlir, lakin sağlam donorun DNT-si mitoxondrial səviyyədə xəstəlik riskini aradan qaldırır. Maraqlıdır ki, bu DNT-nin körpədəki ümumi payı cəmi 0,1% təşkil edir.

Nyukasl Universiteti və Avstraliyanın Monaş Universitetinin alimlərinin apardığı araşdırmanın nəticələri bu həftə dərc edilib. Tədqiqat zamanı İngiltərənin şimal-şərqində yerləşən Nyukasl Doğuş Mərkəzində müalicə olunan 22 qadından səkkizində sağlam doğuş qeydə alınıb.

Dünyaya gələn dörd qız və dörd oğlan artıq 6 aylıqdan 2 yaşadək olan yaş qrupundadır. Tədqiqatçılar bildirir ki, uşaqlarda xəstəlik riski daşıyan mutasiyalı mitoxondrial DNT-nin miqdarı 95-100% azalıb və onların hamısı hazırda sağlamdır. Lakin, alimlər bu körpələrin uzunmüddətli sağlamlıq durumu üzərində müşahidələrin davam edəcəyini bildiriblər.

Bu texnika ilk dəfə 2015-ci ildə Böyük Britaniyada qanuni olaraq təsdiq edilmişdi. Həmin vaxtdan etibarən "üç valideynli körpələr" anlayışı ictimai müzakirələrə səbəb olsa da, indi bu yanaşma genetik xəstəliklərin qarşısının alınması üçün perspektivli bir metod kimi qəbul olunur.

Milli.Az