Variator sürət qutusu (CVT - Continuously Variable Transmission) ənənəvi avtomatik və ya mexaniki sürət qutularından fərqli olaraq sabit ötürmə pillələri olmadan, davamlı dəyişən ötürmə nisbətləri ilə işləyən transmissiya sistemidir. Variator sistemində klassik dişli çarxlar (sürət pillələri) yoxdur. Onun yerinə iki dəyişən diametrli konusvari çarx və polad qayış və ya kəmərdən ibarət mexanizm var. Bu çarxların diametri yağ təzyiqi ilə tənzimlənir və ötürmə nisbəti davamlı olaraq dəyişir, nəticədə ötürmə pillələri olmadan hamar və axıcı sürüş təmin olunur.
Əgər şəhər içində rahat və qənaətcil sürüş istəyirsinizsə, CVT yaxşı seçim ola bilər. Lakin ağır şərtlərdə istifadə etməyi və yüksək sürətli, güclü sürüşü sevirsinizsə, klassik avtomatik və ya mexaniki sürət qutusu daha etibarlı olar. Toyota və Honda CVT-ləri daha dözümlü, Nissan CVT-ləri isə problemli sayılır.
Niyə variator sürətlər qutusu Toyotada uğurlu alındı, Nissanda yox?
Toyota və Nissan CVT sürət qutularının fərqli uğur səviyyələrinin əsas səbəbi istifadə olunan texnologiya, istehsal keyfiyyəti və mühərrik uyğunluğu ilə bağlıdır.
Toyota CVT-ni necə uğurlu etdi?
Keyfiyyətli materiallar və dayanıqlı mühəndislik - Toyota CVT-ləri daha keyfiyyətli polad qayış və kasnaklardan istifadə edir. Bu, aşınmanı azaldır və uzunömürlü işləməni təmin edir.
Toyota eCVT (Prius və hibridlər üçün) - Əslində klassik CVT deyil! Toyota Prius və digər hibrid modellərdə CVT yox, eCVT (elektronik nəzarətli planetar sistem) işləyir. Burada qayış və kasnak sistemi yoxdur, buna görə də ənənəvi CVT problemləri yaşanmır.
Daha yaxşı soyutma sistemi - Toyota CVT-lərində yağ nasosu və soyutma mexanizmi daha effektivdir, bu da qızma problemini azaldır.
CVT mühərrikə uyğunlaşdırılıb - Toyota mühərrikləri fırlanma anı (torque) baxımından CVT ilə uyğundur. Çox yüksək fırlanma anı vermir, bu da qayış və konusların uzunömürlü işləməsinə kömək edir.
Texniki qulluq qaydalarına uyğunluq - Toyota CVT sürət qutusunun yağ dəyişimini müntəzəm tələb edir və bu da sistemin daha uzunömürlü olmasına imkan yaradır.
Nissan CVT-də niyə uğursuz oldu?
Jatco CVT-lərinin keyfiyyətsizliyi - Nissan CVT-ləri əsasən Jatco şirkəti tərəfindən istehsal olunur. Jatco CVT-ləri isə aşınmaya meyilli, dayanıqsız və ucuz materiallardan istifadə edilən sistemlərdir.
Zəif qayış və kasnak sistemi - Nissan CVT-lərində polad qayış və kasnaklar tez yeyilir və qırılır. Bu problem Toyota-da yoxdur, çünki orada daha keyfiyyətli materiallar istifadə olunur.
Qızma və yağlanma problemləri - Nissan CVT-ləri zəif soyutma sistemi ilə məşhurdur. Yüksək temperatur qayışın sürüşməsinə və vaxtından əvvəl sıradan çıxmasına səbəb olur.
Mühərrik və CVT uyğunsuzluğu - Nissan mühərrikləri daha yüksək fırlanma anına malikdir və CVT-lər bu yükə tab gətirə bilmir. Buna görə də kasnaklar və qayışlar tez sıradan çıxır.
Yağın vaxtında dəyişdirilməməsi - Nissan CVT-lərinin yağ dəyişmə intervalı çox qısadır (40,000-50,000 km), lakin bir çox sürücü bu qaydaya riayət etmir. Nəticədə variator sürtünmədən dolayı sıradan çıxır.
Qeyd edək ki, "Nissan"ın son illərdəki problemlərinin əsas səbəblərindən biri Jatco CVT sürət qutularının uğursuz olması idi. "Nissan"ın istifadə etdiyi Jatco CVT sürət qutuları tez sıradan çıxır, xüsusilə də Altima, Rogue, Sentra və Pathfinder modellərində. Bu, müştəri məmnuniyyətsizliyi və imic zədələnməsinə səbəb oldu. Nissan minlərlə sürücünün CVT problemləri ilə bağlı məhkəmə iddiaları ilə üzləşib və geri çağırmalara milyardlarla dollar xərcləyib. "Nissan"ın avtomobil satışları son illərdə müəyyən ölkələrdə kəskin azalıb, çünki istifadəçilər CVT problemlərinə görə markadan uzaq durmağa başlayıblar. "Nissan" əvvəllər Toyota və Honda ilə rəqabət aparan güclü brend olsa da, CVT-nin etibarsızlığı şirkətin keyfiyyətə olan inamını sarsıdıb.
İsmayıl
Milli.Az