ABŞ-nin yeni prezidenti Donald Tramp Ukrayna-Rusiya münaqişəsi ilə bağlı sərt çıxışları ilə yenidən gündəmə gəlib.
Milli.Az xəbər verir ki, o, "Truth Social" platformasında etdiyi paylaşımda Rusiya ilə Ukrayna arasındakı müharibənin sona çatdırılması üçün yaxın zamanda razılıq əldə olunmasa, Rusiyaya və münaqişəyə cəlb olunan digər ölkələrə ağır sanksiyalar tətbiq edəcəyini açıqlayıb.
Tramp yazıb: "Əgər yaxın zamanda bir razılıq əldə etməsək, Rusiyanın ABŞ-a və digər iştirakçı ölkələrə satdığı bütün mallar üçün yüksək vergilər, tariflər və sanksiyalar tətbiq etməkdən başqa seçimimiz olmayacaq".
Lakin o, "iştirakçı ölkələr" dedikdə hansı dövlətləri nəzərdə tutduğunu dəqiqləşdirməyib. Bu qeyri-müəyyən ifadə xüsusilə Rusiya ilə geniş ticarət əlaqələrinə malik olan Türkiyə üçün ciddi narahatlıq doğurur.
Türkiyə və Rusiyanın İqtisadi Əlaqələri
2022-ci ildə Türkiyə və Rusiya arasındakı ticarət dövriyyəsi 68,1 milyard ABŞ dollarına çatıb. Türkiyə, müharibənin ilk ili olan 2023-cü ildə Rusiya ilə ən çox ticarət aparan üçüncü ölkə olub. Türkiyə, Rusiyadan əsasən buğda, paxlalılar, enerji resursları kimi məhsullar idxal edir. Bununla yanaşı, Rusiya bazarına meyvə, tərəvəz, quru yemişlər, plastik və maşın avadanlıqları kimi müxtəlif məhsullar ixrac edir.
Türkiyənin ixrac məhsulları arasında hərbi sənayedə istifadə edilə bilən maşın avadanlıqları və texnologiyalar da mühüm yer tutur. Bu isə Ankaranın ABŞ-nin mümkün sanksiyaları qarşısında mürəkkəb seçimlə üzləşə biləcəyini göstərir.
ABŞ Sanksiyaları: Türkiyə Hansı Yolu Seçəcək?
Trampın təklif etdiyi iqtisadi sanksiyalar, ABŞ-nin artıq məhdudlaşan Rusiya ilə ticarət əlaqələrini daha da kiçik bir səviyyəyə endirə bilər. 2024-cü ilin ilk 11 ayında ABŞ-nin Rusiyadan idxalatı cəmi 2,9 milyard dollara qədər azalıb, halbuki bu rəqəm 2021-ci ildə 29,6 milyard dollar idi. Lakin Türkiyə kimi Rusiya ilə güclü iqtisadi əlaqələrə malik NATO müttəfiqlərinin sanksiyalara məruz qalması, onları ABŞ və Rusiya arasında çətin seçim etməyə məcbur edə bilər.
Türkiyə bir tərəfdən NATO müttəfiqi kimi ABŞ ilə strateji tərəfdaşlığını davam etdirmək istəyir, digər tərəfdən isə Rusiya ilə sıx iqtisadi əlaqələri itirmək istəmir. Xüsusilə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın BRICS ölkələrinə yaxın siyasəti və Karadeniz Taxıl Anlaşması kimi beynəlxalq vasitəçilik səyləri Türkiyənin bu münaqişədə tarazlıq siyasəti yeritdiyini göstərir.
Trampın mümkün sanksiyaları yalnız Türkiyəni deyil, Rusiya ilə geniş iqtisadi əməkdaşlıq edən Hindistan, Çin, Braziliya və Qazaxıstan kimi ölkələri də təsir edə bilər. Bu, həmin ölkələrin Rusiya ilə ticarət əlaqələrini dayandırması ilə nəticələnə bilər. ABŞ-ın iqtisadi təzyiqləri ilə üzləşən ölkələrin Rusiya bazarından çəkilməsi, qlobal iqtisadi balansda ciddi dəyişikliklər yarada bilər.
Trampın bəyanatı Ukrayna-Rusiya münaqişəsinin həllində ABŞ-ın rolunun gücləndirilməsi və təzyiq vasitələrinin artırılmasını vurğulayır. Lakin Ukrayna böhranı, xüsusilə şərq cəbhəsində tükəndirmə müharibəsinə çevrildiyi üçün münaqişənin həlli yaxın perspektivdə real görünmür.
Rusiyanın BMT-dəki Daimi Nümayəndə Yardımçısı Dmitri Polyanskiy isə bildirib ki, müharibəni bitirmək təkcə "anlaşma" məsələsi deyil, eyni zamanda Ukrayna böhranının əsas səbəblərinin həllini tələb edir.
Türkiyənin ABŞ-ın mümkün sanksiyaları qarşısında hansı yolu seçəcəyi böyük sual olaraq qalır. Ankara ABŞ-nin tərəfdaşı kimi qlobal sanksiya rejiminə qoşulmaq və ya Rusiya ilə iqtisadi əməkdaşlığını qoruyub saxlamaq arasında çətin bir seçim etməli ola bilər. Bu qərar, Türkiyənin qlobal iqtisadi və geosiyasi mövqeyi üçün həlledici rol oynayacaq.
İslam
Milli.Az