Əvvəllər avtomobil almaq istəyənlər sadəcə iki seçim - benzin və ya dizel - qarşısında qalırdılarsa, hazırda maşın alarkən dizel, benzin, elektrik, hibrid olmaqla 4 müxtəlif seçim yaranır. Məlum olduğu kimi, son dövrlərdə bir çox ölkələr benzin və dizellə işləyən avtomobillərə mərhələli şəkildə qadağa tətbiq etməyi planlaşdırır. Bu qadağanın məqsədi karbon emissiyalarını azaltmaq, hava keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və daha davamlı enerji mənbələrinə keçidi sürətləndirməkdir. Bəzi ölkələr, məsələn, Norveç və Almaniya, daxili yanma mühərriklərinə qadağanı 2030-cu ilədək, Fransa və Böyük Britaniya isə 2040-cu ilədək tətbiq etməyi hədəfləyir.
Dizel avtomobillərə marağın azalması, qiymətin heç də aşağı olmaması seçimlərdən birini ixtisara salır. Belə olan halda avtomobil almaq istəyənlər hibrid, elektrik və benzinlə işləyən mühərriklər arasında seçim etmək məcburiyyətində qalırlar.
Benzin yoxsa elektriklə işləyən avtomobil?
Benzin və elektriklə işləyən avtomobillərin hər ikisinin öz üstünlükləri və çatışmazlıqları var, və seçim etmək şəxsi ehtiyaclara və prioritetlərə bağlıdır.
Elektrik avtomobillərinin üstünlükləri: Elektrik avtomobilləri sıfır emissiyalıdır və bu, havanın keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa kömək edir. Elektriklə işlədikləri üçün benzin xərclərindən xeyli az xərclidir. Elektrik avtomobillərində mühərrik yağları, transmissiya və s. kimi dəyişiklik tələb edən mexaniki hissələr azdır. Elektrik avtomobilləri daha səssiz işləyir, bu da sürüş təcrübəsini daha rahat edir.
Elektrik avtomobillərinin çatışmazlıqları: Elektrik avtomobillərinin batareyaları bir şarjda müəyyən məsafə qət edə bilir və uzun məsafələr üçün şarj stansiyalarının olmaması narahatlıq yarada bilər. Elektrik avtomobillərinin tam şarj edilməsi daha uzun vaxt alır, baxmayaraq ki, sürətli şarj stansiyaları da mövcuddur. Batareya texnologiyası hələ də bahadır və müəyyən müddətdən sonra batareyaların dəyişdirilməsi lazım ola bilər. Soyuq hava elektrikli avtomobillərin batareyalarına və performansına müəyyən təsir göstərə bilər, çünki aşağı temperaturda batareyaların enerjisini saxlamaq və işləmək qabiliyyəti azalır. Bu, həm sürüş məsafəsini azalda, həm də şarj müddətini uzada bilər. Bununla belə, son illərdə istehsalçılar soyuq havalarda elektrikli avtomobillərin performansını yaxşılaşdırmaq üçün bir sıra texnoloji yeniliklər tətbiq ediblər.
Benzinlə işləyən avtomobillərin üstünlükləri: Benzin stansiyaları geniş yayılmışdır, və bir dolumla elektrik avtomobillərindən daha uzun məsafə qət etmək mümkündür. Benzinlə işləyən avtomobillər çox geniş modellərdə və qiymət aralığında təklif edilir, elektrikli modellər isə hələ məhduddur. Yanacaq doldurmaq şarj etməyə nisbətən daha az vaxt tələb edir, bu da uzun səyahətlər üçün əlverişlidir.
Benzinlə işləyən avtomobillərin mənfi cəhətləri: Benzin avtomobilləri havaya karbon qazı və digər zərərli tullantılar buraxır ki, bu da iqlim dəyişikliyinə mənfi təsir göstərir. Benzin qiymətləri dəyişkəndir və uzun müddətli istifadə üçün daha çox yanacaq xərcinə səbəb ola bilər. Benzinlə işləyən avtomobillərdə dəyişdirilməsi lazım olan mexaniki hissələr daha çoxdur, buna görə texniki xidmət xərcləri də yüksək olur.
Bəs hibrid avtomobillər?
Hibrid avtomobillər həm daxili yanma mühərriki, həm də elektrik mühərriki ilə işləyən nəqliyyat vasitələridir. Bu iki mühərrik növü bir arada işləyərək avtomobilin yanacaq sərfini və zərərli emissiyaları azaldır. Hibrid avtomobillərdə, ümumiyyətlə, şəhər sürüşlərində elektrik mühərriki istifadə olunur və bu, yanacaq qənaətini artırır. Uzun məsafəli sürüşlərdə və yüksək sürətlərdə isə daxili yanma mühərriki işə düşərək enerjiyə tələbatı qarşılayır. Bu texnologiya həm daha ekoloji, həm də iqtisadi səmərəli olmaqla yanaşı, bəzi modellərdə elektrik enerjisini öz-özünə bərpa edən xüsusiyyətləri ilə də fərqlənir.
Plug-in hibrid və sadə hibrid fərqi nədədir?
Plug-in hibrid və adi hibrid avtomobillər arasında əsas fərq enerji doldurma üsuludur. Adi hibrid avtomobillərdə elektrik mühərriki daxili yanma mühərriki və ya əyləc zamanı yaranan enerji ilə şarj olunur. Yəni, bu avtomobillər xarici elektrik mənbəyinə qoşulmadan işləyir. Plug-in hibridlər isə xarici enerji mənbəyinə, məsələn, elektrik şəbəkəsinə qoşularaq şarj olunur və bu səbəbdən batareyaları daha böyükdür, sırf elektrik rejimində daha uzun məsafə qət edə bilirlər. Beləliklə, plug-in hibridlər şəhər şəraitində elektrik enerjisindən daha uzun müddət istifadə edərək yanacaq sərfini daha da azalda bilir.
Bəxtiyar Umarlı
Milli.Az