HTTP (Hypertext Transfer Protocol) internet üzərindəki məlumatların ötürülməsi üçün istifadə olunan bir protokoldur. Veb brauzerlərin veb serverlərdən məlumatları alması və göstərməsi üçün istifadə etdiyi əsas protokoldur. HTTP, əsasən veb səhifələri (HTML faylları) və şəkillər, videolar kimi multimedia məzmunlarını yükləmək üçün istifadə edilir.
HTTP protokolunun əsas xüsusiyyətləri:
Əlaqə yönümlü deyil: HTTP hər bir sorğunu fərdi şəkildə emal edir, yəni sorğular arasında əlaqə saxlanılmır.
Stateless: HTTP-də hər sorğu müstəqil işlənir və keçmiş sorğuların nəticələri saxlanılmır.
URL ilə işləyir: HTTP URL-lərlə (Uniform Resource Locator) işləyir ki, bu da internetdəki resurslara istinad etməyə imkan verir.
HTTP ilə HTTPS arasındakı əsas fərq təhlükəsizlikdədir:
Şifrələmə: HTTPS məlumatları şifrələyir, bu da sorğu və cavab arasındakı məlumatların üçüncü tərəflər tərəfindən ələ keçirilməsinin qarşısını alır. HTTP isə məlumatları açıq şəkildə ötürür, yəni bu məlumatlar hakerlər tərəfindən rahatlıqla ələ keçirilə bilər.
Sertifikat: HTTPS veb serverin identifikasiyasını təmin etmək üçün SSL/TLS sertifikatından istifadə edir. Bu sertifikat veb saytın etibarlılığını təsdiqləyir və məlumatların şifrələnmiş kanallar vasitəsilə ötürülməsini təmin edir. HTTP isə sertifikat tələb etmir.
Təhlükəsizlik: HTTPS internet üzərindən ötürülən məlumatların gizliliyini və bütövlüyünü qorumaqla daha yüksək səviyyəli təhlükəsizlik təmin edir. Bu, xüsusən maliyyə məlumatları və şəxsi məlumatlar kimi həssas məlumatların ötürülməsində əhəmiyyətlidir.
Qısacası, HTTPS HTTP-nin daha təhlükəsiz versiyasıdır və məlumatların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün geniş şəkildə istifadə olunur.
Milli.Az