Ağ tupr birillik və ya ikiillik ot bitkisi olub, kələmkimilər fəsiləsinə aiddir. Onun kökündən istifadə edilir. Ağ turpun diametri 5-20 santimetrə qədər böyüyə bilir. Ağ turp 40-45 gün müddətində yetşmə dövrünü yaşayır. Onun gec yetişən növü isə 40-60 günə öz yetşmə dövrünü başa çatdırır. Ağ turp müalicəvi dərman bitkilərindən sayılır. Onu sərin yerdə yarpaqlarını qoparmadan saxlamaq mümkündür. Ağ turpdan müxtəlif salatlrın, şorbaların, pürenin, mürəbbələrin bişirilməsində istifadə edilir. Ağ turpdan bir çox dünya mətbəxində qızardılmış şəkildə də istifadə edirlər. Ağ turpdan bizim eradan əvvəlllərdə də istifdə edilir. Qədim zamalardan onun əkinçiliyi ilə geniş məşğul olunub.
Ağ turpun Tərkibi
Ağ turp orqanizmdən artıq şlakların xarc olunmasını sürətləndirir. Onun meyvəsinin tərkibində 9% şəkər, C, B1, B2, B5, PP vitaminləri, yüksək miqdarda A vitamini var. Ağ turpun tərkibində ateresklerozun müalicəsini sürətləndirən sterin maddısi var. Ağ turpun tərkibi nadir hallarda rast gəlinən qlükopafanin, sulfofan vardır ki, bu da brokkli və rəngli kələmində olur. Ağ turpun tərkibində olan mikro və makro elementlər ( dəmir, sink, mis, yod, marqanes, fosfor və s.), kükürd birləşmələri var. Ağ turpun tərkibində olan maqnium kalsiumun orqanizm tərəfindən mənilsənilməsinə səbəb olur.
Ağ turpun Xeyri
Ağ turp öd və qara ciyərdə toplanıb qalan ödün axmasını sürətləndirir, bu orqanların fəaliyyətini noprmllaşdırır. Onun antimikrob təsirə malik olması tibb elminə çoxdan məlumdur.
Ağ turp yemək dərinin rəngini gözəlləşdirir, selikli qişaların fəaliyyətini yaxşılaşdırır.
Həkimlər insanlara qış fəslində daha çox ağ turp yeməyi məsləhət bilir.
Bu meyvə az kalorili, bol vitaminli meyvələrdən hesab edilir. Xalq təbabətində onun şirəsindən diş ağrılarının aradan qalxmasında, öskürəkkəsici, bəlğəmgətirici kimi istifadə edilir. Ağ turpun şirəsi bronxit, astma və digər ağ ciyər xəstəliklərinin əlamətlərinin azalmaslna, xəstəliyin sağalmasına səbəb olur. Ağ turp bağırsaqların peristaltikasını yaxşılaşdırır və onun funksiyasını sürətləndirir. Ağ turp, alma və kişmiş tərkibli salatları isə dünyanın ən bahalı restoranlarnda qonaqlara təqdim edirlər.
Ağ turpun Ziyanı
Ağ turp orqanizm üçün faydalı olsa da ondan çox istifadə eləmək bir çox xəstəliklərə səbəb ola bilir. Mədə və onikibarmaq yarasından, kəskin qastroenteritdən əziyyət çəkənlərə ağ turp yeyən zaman ehtiyatlı olmaq tövsiyə edilir. Bəzi mərkəzi sinir sistemi xəstəliklərindən əziyyət çəkənlərə də turp yemək istəyərkən həkimlə məsləhətləşmək lazımdır. Hamilə qadınlara həftədə 1-2 dəfə və hər dəfə 200-300 qramdan artıq turp yemək olmaz.
Milli.Az