Erməni tarixinin təxəyyül məhsulu, illüziyalar və saxtakarlıqdan ibarət olması artıq faktdır.
Ermənilər bunu etiraf etmir, hər vəchlə sübut etməyə çalışırlar ki, sən demə, "Great Armenian Highland", yəni "Böyük Ermənistan Ovalığı" varmış, Yaxın Şərq, habelə Mərkəzi, Kiçik və Orta Asiyalar, Cənubi Qafqazdakı istisnasız bütün dövlətlər həmin ovalıqda yerləşib. Daha sonra deyirlər ki, sən demə, "Böyük Tiqranın vaxtında Böyük Ermənistan imperiyası" olub, dənizdən dənizə ermənilər söz və hakimiyyət sahibi olublar və s.
Xəstə təxəyyüllü bu yığnağın iddialarını dəfələrlə puç etsək də, sakitləşmirlər.
Halbuki yalanları və saxtakarlıqları belə, bisavad, primitivdir.
Məsələn, arxeologiyaya bələd olmayan insan belə bilir ki, istənilən xalqın və ya millətin qədimliyinə dəlalət edən nəsnələrdən biri qala, qəsr və ya qüllə qalıqlarıdır.
Yəni bu xalq qədimdirsə, mütləq qalalar inşa edib. Qədimlərdə qalasız, qala divarlarsız qövm, millət və cəmiyyət olmayıb, ola da bilməzdi.
Ermənilərinsə bir qala və ya qala divarı qalıqları yoxdur. Onlar "tariximizdə 8 paytaxtımız olub" söyləyirlər, amma həmin "paytaxt"ların qalıqları yoxdur.
Qədim dövrlərdə istənilən paytaxt şəhərin ətrafında qala divarlarının olduğunu nəzərə alsaq, ermənilər belə qalıqlardan məhrumdur. Qalıq bir yana - bir daş belə, "erməni qalasına məxsusdur" söyləməyə imkan vermir.
Amma erməni tarixçilər deyirlər: "Nə olsun ki?! Tarixdə Xəzər və Monqol impreiyaları olub, onlardan sonra da qalalar qalmayıb. Üstəlik, ermənilərin möhtəşəm elmi nailiyyətləri olub. Monqollar kimi bisavad, cahil olmamışıq".
Doğrudur, monqollardan və xəzərlərdən geriyə qalalar qalmayıb.
Amma...
551-ci ildə Aşina boyundan olan türklərin qurduqları nəhəng imperiyanın tərkibində qüdrətinin zirvəsinə çatmış xəzərlərin 653-cü ildə ərəb sərkərdə Əbd əl Rəhman ibn Rabiə əl Bəhiliyə məğlub olaraq dağıldıqları dönəmədək onlar təqribən 8 şəhər salmışdılar. Həmin şəhərlərin üçünün qala divarlarının qalıqları mövcuddur.
Yeri gəlmişkən, Əbd əl Rəhmanın kiçik qardaşı Salman bin Rabiəni ermənilər unutmayıblar yəqin: məhz o, "Sind çayının sahillərindən gəlmiş bütpərəst qaraçıların törəmələrini kölə etdim, qul kimi satdım dəstə-dəstə" demişdi.
Salman ibn Rabiə o dönəmdə ermənilərin axırına çıxacaqdı, fəqət İslamın üçüncü xəlifəsi Əbu Əmr Osman ibn Əffan əl Umavi əl Qüreyşi bunu sərkərdəsinə yasaqlamışdı.
Monqollara gəldikdə isə Timuçinin, yəni Çingiz xanın hakimiyyətə gəlişindən sonra monqol imperiyası ordalara və uluslara parçalanana qədər 21 şəhər, 16 qala salınmışdı. Qalıqlar mövcuddur.
Gələk "monqolların bisavad və cahil olması" barədə erməni iddialarına.
Monqol imperiyasında elmə çox böyük önəm verilirdi. Ugedey xanın dönəmində Cundu şəhərindəki armillyar kürə (astronomik müşahidələr və tədqiqatlar üçün) iki dəfə - 1233 və 1236-cı illərdə - tam təmir edilmişdi.
1234-cü illərdə monqollar Daminqli təqvimini təkmilləşdirdilər, 1236-cı ildə isə Eluy Çusay yeni təqvim hazırladı.
Monqol hökmdarı Munke Xan böyük riyaziyyatçı idi: tarixçi Rəşid əd Din onun barəsində belə yazıb: "Cəbr və həndəsədən ən çətin, müşkül məsələləri asanlıqla həll edir, yeni ixtira və araşdırmalar edirdi".
Nəsirəddin Tusi üçün Marağada 1259-cu ildə rəsədxana tikdirən monqol hökmdarı Hulaku xan idi.
Monqol alim və həkim Hu Sıhueyin 1330-cü ildə yazdığı əsər hələ də aktualdır.
1295-ci ildə Təbrizdə rəsədxana inşa etdirənlər də monqollar olmuşdular.
Digər məqam isə erməni dili ilə bağlıdır.
Əgər "Böyük Ermənistan imperiyası" olubsa, erməni dili bölgədəki xalqların və qövmlərin dillərinə mütləq sızmalı, həmin xalqların indiki lüğətlərində erməni mənşəli çoxsaylı kəlmələr olmalı idi.
Məsələn, Qədim Romada dövlət dili latın dili olduğundan, indi latın mənşəli kəlmələr Qərbdəki xalqlardan tutmuş, Afrikanın şimalında və Yaxın Şərqdə bir çox xalqların linqvistikasında yer alıb.
Babil, Finikiya, yunan, ərəb, fars, türk, monqol, Çin, sonradan ingilis, portuqal, ispan, fransız, svey (indiki isveçlilər) kimi böyük xanədarlar yaratmış xalqların dillərindəki yüzlərlə kəlmə ya olduğu kimi, ya da transformasiya edilmiş şəkildə indi də mövcuddur.
Səbəb bəsitdir: başqa xalqlara hökmranlıq etmiş xalqın dilindəki kəlmələr, hətta bəzi qrammatika qaydaları mütləq şəkildə idarə olunan xalqların dilinə keçir.
Lakin erməni dilində bir kəlmə (!) belə, hər hansı başqa xalqın dilində yer almır.
Və son olaraq...
İmperiya qurmuş istənilən xalqın mətbəxinə fikir verin. Kulinariyanın aksiomudur: idarə edən xalq həmişə öz təamlarını və yeməklərini idarə etdiyi xalqlara "inikas" etdirir.
Məsələn, qədim romalıların "plasenta"sı indi çox xalqın mətbəxində "paxlava", türklərin "dulma", "dolma" və ya "sarma" dedikləri dolma, yunanların "aleyata" və "sussatiya"sı, ərəblərin "falafəl"i, "beyzar"ı və ya "muhallabiya"sı indi müxtəlif adlarda çeşidli xalqların mətbəxində yer alır.
Ermənilərin hansı təamı və yeməyi başqa xalqların kulinariyasına "köçüb"? Yoxdur belə yemək.
Tam əksinə, erməni mətbəxi bütünlüklə (!), tam olaraq müxtəlif xalqlardan oğurlanaraq "özününküləşdirilən", eybəcər ad verilən yeməklərdən ibarətdir.
Belədirsə, ermənilər hansı "imperiya"dan, hansı "şanlı tarix"dən bəhs edirlər?
Ermənilərin adını az qala ekstaza düşərək çəkdikləri "Böyük erməni hökmdarı, Böyük Ermənistanı qurmuş Tiqran"a gəldikdə isə, əsl adı "Tigiran" və ya "Dikiran" olmuş bu şəxs Kiçik Asiyadakı Artaxi skiflərindən olan sərkərdə idi.
Artaxilər Cənubi Avropaya, Balkan yarımadasına, Qara dəniz sahillərinə, Qafqaza, Ön və Orta Asiyaya səpələnmiş oğuzlardırlar.
"Artaxi" kəlməsinin kökündə isə "dağ" sözündən törəmiş "dağai", yəni "dağ sakini" kəlməsi dururdu.
Məhz 1-ci Artaxi sonradan tarixə "katafraktari" kimi düşən ağır zirehli süvarilərdən ibarət dəstələr yaratmışdı.
Həmin dəstələrdəki süvarilərə türk dilində "qatıofraklı", yəni "ağır zirehli" deyilirdi.
Məşhur yunan çarı 3-cü Antioxun strateqi (sərkərdəsi) olmuş 1-ci Artaxi üsyan qaldırır, özünə dövlət qurur, sonra həmin dövləti imperiyaya çevirir.
... Tarix yalanları qəbul etmir. O ki ola ermənilərin şizofreniya səviyyəsindəki saxtakarlıqlarını...
Elçin Alıoğlu
Milli.Az