Avtomobili daim təmiz saxlamağın arxasındakı dərin psixoloji səbəblər açıqlandı

Psixoloqlar avtomobili həmişə təmiz saxlamaq vərdişinin sadəcə "səliqə sevmək"lə bağlı olmadığını, bunun arxasında daha mürəkkəb psixoloji mexanizmlərin dayandığını bildiriblər. Davranış elmləri üzrə son araşdırmalar göstərir ki, avtomobilin təmizliyinə verilən xüsusi diqqət insanın şəxsiyyət quruluşu, emosional ehtiyacları və nəzarət hissi ilə əlaqədardır.

Milli.Az xəbər verir ki, klinik psixoloqların fikrincə, insanlar avtomobillərini "şəxsi həyat məkanının davamı" kimi qəbul edirlər. Ev və ya iş masası insan xarakterini necə əks etdirirsə, avtomobil də eyni funksiyanı daşıyır. Mütəxəssislər avtomobilini daim təmiz saxlayan insanlarda daha çox aşağıdakı psixoloji xüsusiyyətlərin müşahidə olunduğunu bildirirlər:

Nəzarət ehtiyacı: Təmiz və səliqəli avtomobil insanda gündəlik həyatda nəzarət hissini artırır. Psixoterapevtlərə görə, "xarici dünya qarışıq olsa belə, insan öz məkanında nizam yaradaraq psixoloji tarazlıq qurur".

Anksiyete (həyəcan) idarəsi: Bəzi insanlar üçün təmizlik stressi tənzimləyən davranışdır. Dağınıq avtomobil qeyri-müəyyənlik hissini gücləndirdiyi üçün narahatlıq yaradır.

Emosional təhlükəsizlik: Təmiz mühit beyinə "təhlükəsiz zona" siqnalı göndərir. Bu səbəblə avtomobil təmizliyi insanın özünü qorunmuş hiss etməsinə xidmət edən şüursuz bir rituala çevrilə bilər.

Avtomobil - müasir dövrdə şəxsi sığınacaq

Mütəxəssislər bildirir ki, avtomobili daim təmiz saxlamağın əsas səbəblərindən biri də onun müasir həyatda insanların özlərini xarici dünyadan təcrid edə bildiyi azsaylı şəxsi məkanlardan biri olmasıdır. Xüsusilə böyük şəhərlərdə avtomobil bir növ "şəxsi sığınacaq" rolunu oynayır. Təmiz avtomobil düşüncəni rahatlaşdırır, diqqəti artırır, insanda özünə məxsus nizamlı bir məkan hissini möhkəmləndirir.

Harvard Universitetinin aparıcı tədqiqatları da təmiz və nizamlı mühitlərin beynin qərarvermə mərkəzlərini daha səmərəli işlətməyə kömək etdiyini göstərir.

Sosial psixoloqlar hesab edir ki, avtomobilini hər zaman səliqəli saxlayan insanlar bunu başqalarına "göstəriş" üçün deyil, öz kimliklərini möhkəmləndirmək üçün edirlər. Təmiz avtomobilin insana verdiyi hisslər arasında: özünə inam, özünə hörmət, intizam, səmərəlilik və nəzarət duyğusu xüsusilə ön plana çıxır.

Bu səbəbdən avtomobil təmizliyi çoxları üçün sadə gigiyena davranışı deyil, "mən kiməm və həyatımda nə qədər nizam yarada bilirəm?" sualının cavabına çevrilir.

Davranış alimlərinin araşdırmalarına görə, avtomobilini səliqəli saxlayan sürücülər yolda daha səbirli və diqqətli olurlar. Təmiz mühit zehni yüklənməni azaltdığı üçün reaksiyalar daha sağlam işləyir. Dağınıq avtomobillər isə zehni qarışıqlığı artıraraq stress səviyyəsini yüksəldə bilir.

Psixoloqların fikrincə, avtomobili daim təmiz saxlamaq bir çox insanlar üçün estetik seçim kimi görünsə də, əslində bu vərdiş insanın şəxsiyyəti, nizam istəyi, təhlükəsizlik ehtiyacı və emosional tarazlığı ilə birbaşa bağlıdır. Təmiz avtomobil insan həyatında nizam yaratma cəhdinin səssiz, lakin güclü təzahürüdür.

Lalə Qüdrətova
Milli.Az